In voorbereiding
# 1 - 2025
Sozio
Opleiding,
beroep & professionalisering
In het meest recente nummer
# 4 - 2024
Sozio
Huiselijk Geweld
Bestel het fysieke nummer hier of download dit nummer los (digitaal) via deze pagina.
Meteen een abonnement afsluiten? Klik hier!
Artikelen Sozio-special
De juf buigt met een geroutineerde onverbiddelijkheid over de jongen heen. Eén hand ferm op haar heupen. De andere hand kordaat met een wijsvinger priemend in de lucht. Pal voor de neus van de zevenjarige schobbejak-du-jour. Een staaltje degelijke vermaning uit vervlogen tijden. ‘Jayden, je was heel stout, dit zullen we echt aan je moeder moeten vertellen!’ Het gezicht van Jayden betrekt. Een traan druppelt uit zijn oog en rolt via het neusgootje op zijn bibberende bovenlip.
In de titel van dit stuk staat toch echt lachen ‘bij’ ellende en niet ‘om’ ellende. In artikelen wordt geregeld verslag uitgebracht van allerhande rampspoed die mensen in hun leven tegen kunnen komen. In dit blad wordt in dat verband met name stilgestaan bij de werkzaamheden van tal van professionals die zich in de Nederlandse samenleving met zorg en veiligheid bezighouden, kortom: de veiligheidszorg. Maar waarover we in dit verband (te) weinig horen, is de rol van humor. In deze bijdrage staan we stil bij de vraag wat de waarde is van een oprechte lach in wat ook wel emotionele arbeid wordt genoemd.
Een zwaar, naargeestig gevoel verspreidt zich langzaam van mijn borst naar mijn maag. Zijn stem klinkt heel ver weg, terwijl ik voel hoe mijn wangen dieprood kleuren. “Ik denk dat er iets mis met haar is. Ze is misschien overspannen en haalt zich dingen in haar hoofd. Ze is ook erg overbeschermend. Weet je, sinds onze dochter is geboren, mag ik haar niet eens aanraken. Ik wil gewoon een goede vader zijn.” De maatschappelijk werkers knikken hem geruststellend en begripvol toe. Toe maar, praat maar jongen, het is ook moeilijk.
Huiselijk geweld (kindermishandeling en partnergeweld) is een complex en hardnekkig probleem met grote gevolgen voor kinderen, zoals ontwikkelingsproblemen, fysieke problemen of lagere schoolresultaten. Over hoe deze kinderen zich voelen op school is minder bekend.
Professionals in de vrouwenopvang hebben nog te weinig oog voor financiële aangelegenheden. Dit ziet een bewindvoerder die zich heeft aangesloten bij Eropaf! en die bij Sterk Huis werkt om de financiële dienstverlening te verbeteren. ‘Financiële afhankelijkheid van de (ex) partner en schulden maken het moeilijker om weer een zelfstandig bestaan op te bouwen buiten de opvang’, vertelt ze. ‘Soms speelt de financiële afhankelijkheid mee bij de beslissing om weer terug te gaan naar de partner die de vrouw mishandelde.’
In de (hoog) specialistische jeugdzorg worden kinderen in eerste instantie gedefinieerd aan de hand van hun aandoeningen, stoornissen en diagnoses. Want hoe gespecialiseerder, hoe meer de complexe problemen centraal staan en hoe specialistischer - maar ook smaller - de behandelaren en therapeuten zijn opgeleid. En des te minder aandacht voor de normale ontwikkeling van kinderen, voor de opvoeding van kinderen, voor het kind als geheel. Maar: een kind is niet zijn probleem.
Kinderen en jongeren hebben voor hun ontwikkeling een stevig sociaal netwerk nodig. En ouders vinden steun in hun omgeving voor de alledaagse opvoeding, ook wanneer er in het gezin onveilige situaties voorkomen. Daarom verdient het versterken van het informele sociale netwerk meer aandacht van jeugdprofessionals, van wijkteam tot jeugdbescherming.
Kinderen die thuis te maken hebben met geweld, verwaarlozing of seksueel misbruik voelen zich vaak te weinig gezien en gehoord. Recente gebeurtenissen, zoals met het meisje in Vlaardingen en de zedenzaken in Barendrecht en Enkhuizen, schokken ons als samenleving en maken de eenzaamheid van de kinderen die hierbij betrokken zijn bijna voelbaar. Maar ook bij minder dramatische of grootschalige gevallen horen we keer op keer van kinderen dat ze een luisterend oor, informatie en eigen inbreng hebben gemist. Hoe kan het anders?
Kinderen die geen contact meer willen met een ouder ervaren weerstand bij hulpverleners; hun wens wordt dikwijls niet serieus genomen. Er wordt nauwelijks naar hen geluisterd of met hen onderzocht wat de redenen zijn om geen contact te willen en wat de mogelijkheden zijn om dit contact (tijdelijk) te stoppen. Daarnaast onderzoeken professionals en rechters lang niet altijd of het contact veilig is en of het contact de gezondheid van het kind schaadt.
Kindermishandeling is een thema waar veel mensen liever niet over praten en al helemaal niet met kinderen die in groep 7 en 8 van de basisschool zitten. Je kunt toch niet met kinderen van tien tot twaalf jaar praten over fysiek geweld, seksueel misbruik of andere vormen van kindermishandeling? Of kan dat wel? Bij de lessen van de weerbaarheidstraining het Marietje Kessels Project wordt al bijna 35 jaar met kinderen in de regio Tilburg gesproken over het thema kindermishandeling.
Stel, je bent een kind van 10 jaar oud. Je ouders hebben wel vaker ruzie, maar vanavond is het zo uit de hand gelopen, dat de politie erbij moest komen. De borden zijn met eten en al door de lucht gevlogen en liggen kapot op de grond. Je vader loopt met een mes te zwaaien en scheldt je moeder uit voor rotte vis, je zus zit in elkaar gedoken te huilen achter de bank en jij, jij kan alleen maar schreeuwen: ‘Papa stop!’ De politie neemt je vader mee. Je moeder kan niet meer stoppen met huilen, je zusje is bang en jij probeert voor hen beiden te zorgen. Je zit erover in dat je nu geen tijd meer hebt om voor je topo-toets te leren.
In het onderwijs zien we leerlingen opgroeien tot studenten. Ze komen binnen en ontwikkelen zich in een paar jaar tijd tot jongvolwassenen. Een mooi proces om te volgen en ze hierin ook te kunnen begeleiden. Waar leerlingen op school komen, nemen ze ook hun thuissituatie - onder andere dat wat er tussen de ouders en hun kinderen gebeurt - met zich mee. Volgens recent onderzoek van het CBS1 blijkt dat een op de vijf jongeren te maken heeft gehad met huiselijk geweld. Dat betekent dat er in een klas vaak meerdere leerlingen zijn die hiermee te maken hebben. Hoe signaleren we huiselijk geweld en wat doen we hiermee?
Vijf jaar geleden werd het schoolteam van een sbo-school in Amsterdam-Zuidoost getraind in traumasensitief onderwijs (TSO). Directeur Desiree Middelkoop: ‘Ik kan nu echt zeggen dat TSO voor iedereen in de school rust brengt. Soms loopt de stress op, maar het is ook net zo snel weer rustig.’ Leony Coppens en Marthe Schneijderberg bespreken hier het belang van traumasensitief onderwijs, de opbrengsten van de daarvoor ontwikkelde training, plus het belang van meerjarige schoolbrede inzet op TSO.
In Nederland krijgen ongeveer 90.000 tot 127.000 kinderen per jaar te maken met kindermishandeling (Alink et al., 2017). Bij 28 tot 65% van deze kinderen vindt er daarnaast ook huiselijk geweld plaats (Ten Boom & Wittebrood, 2019). In sommige gezinnen is de problematiek zeer ernstig en houdt de onveiligheid lang(er) aan.
Team Toekomst zet zich in Rotterdam iedere dag in om kinderen die niet kansengelijk opgroeien te voorzien van een fijnmazig vangnet in hun eigen buurt. Zodat ook zij zich kunnen ontwikkelen tot evenwichtige en gelukkige volwassenen. Het team heeft een krachtig netwerk opgebouwd waarbinnen ieder kind gezien wordt. Met hun eigen maatwerktrajecten ondersteunt Team Toekomst langdurig kinderen (en het gezin daaromheen) die anders buiten de boot dreigen te vallen. Als het gaat om kortdurende ondersteuning, zijn er de wijknetwerkers van Team Toekomst.
Koop dit nummer los (digitaal) via deze pagina of sluit hier een abonnement af.