Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

Onderzoek laat zien dat gebouwen een grote invloed hebben op hoe wij ons als mens gedragen en voelen. Veel van dit onderzoek wordt uitgevoerd door mensen te bevragen naar hun ervaringen in bepaalde ruimten of gebouwen. Dit wordt bijvoorbeeld gedaan door middel van vragenlijsten of interviews.

Professionele intuïtie is belangrijk om je werk als (jeugd) zorgprofessional goed te kunnen doen. Maar intuïtie alleen is niet altijd genoeg, ziet André Koffeman, hoofddocent aan de Masteropleiding Pedagogiek bij de Hogeschool van Amsterdam. Leren in- en uitzoomen, gebruikmaken van theoretische kennis en zoveel mogelijk perspectieven betrekken bij je werk: dát maakt oplossingen en interventies kansrijk.

Als maatschappelijk werker en cliëntondersteuner ben ik mij de afgelopen jaren steeds meer gaan verbazen over de toegenomen bureaucratie waarin sociaal werkers en inwoners hun weg moeten vinden. Iedere sociaal professional krijgt vandaag de dag slechts een ‘klein’ onderdeel van de totale hulpvraag.

Praktijkgericht onderzoek is complex. Onderzoekers kunnen tegen lastige normatieve vragen aanlopen. Om hier integer mee om te gaan kunnen ze gebruikmaken van diverse hulpmiddelen.

Maatschappelijke uitdagingen, zoals een vergrijzende bevolking, arbeidstekorten in zorg en welzijn en het verkleinen van gezondheidsverschillen door onder andere het bevorderen van een gezonde leefstijl en leefomgeving, zijn complexe vraagstukken waarmee we als samenleving te maken hebben(1, 2).

Je bent gevlucht nadat je bij een bombardement familie zag om komen. Tijdens de vlucht ben je mishandeld en in Nederland is je toekomst nog onzeker. Je kampt met nachtmerries, herbelevingen en stressklachten. De huisarts op het AZC stuurt je naar de ggz, maar jij snapt weinig van deze verwijzing.

De maatschappij verandert voortdurend en dat brengt nieuwe vraagstukken met zich mee. Zo zijn jongeren kwetsbaarder geworden door de coronacrisis en de sociale isolatie die dit bracht. De energiecrisis geeft financiële problemen en druk op de bestaanszekerheid van menig mens.

De jeugdzorgsector is een turbulente sector. Vanuit de samenleving wordt de roep om een stelselwijziging steeds sterker. Organisaties binnen de jeugdbescherming zijn zoekende binnen hun samenwerkingsrelaties met gemeenten en zijn in sommige situaties genoodzaakt om moeilijke keuzes te maken: wie wordt er wel geholpen en wie niet? De professional bevindt zich midden in dit krachtenveld en heeft te maken met een toenemende complexiteit in casuïstiek en de daarmee samenhangende werkdruk, hetgeen een groot beroep doet op hun weerbaarheid.

Tot nu toe lukt het onvoldoende om integrale zorg voor risicojongeren in de praktijk te realiseren. Al lijken plannen op papier veelbelovend, de praktijk blijkt vaak weerbarstig. In ‘Van papier naar praktijk’ proberen we samen met de praktijk een integrale aanpak in de praktijk te ontwikkelen tot een werkzame aanpak.

‘Wie ben ik? Waar ben ik goed in? En waar wil ik naartoe? Waar liggen de kansen om langdurig een betaalde baan te vinden die bij mij past, waar ik vrolijk en gelukkig van word en geschikt voor ben?’ Dit waren vragen die Hakeem zichzelf stelde om erachter te komen waar voor hem mogelijkheden lagen om binnen de Nederlandse samenleving voor langere tijd een betaalde baan te vinden die bij hem paste. Dit is hoe hij zijn loopbaan in Nederland begon.

Stel je eens voor dat iemand ervoor kon zorgen dat huiselijk geweld niet meer voorkomt. Of een methode ontwikkelt waardoor álle kinderen goed leren lezen en rekenen. Of dat iemand iets weet te beden- ken, waardoor mensen zich veiliger gaan gedragen op de weg. Of iets bedenkt waardoor de jeugd niet meer verslaafd raakt aan gokken of alcohol.

Een wijkgericht gezondheidsbevorderend groepsprogramma voor en door thuiswonende senioren.

Beelden vertellen meer dan alleen woorden. In dit artikel wil ik pleiten voor de kracht van het inzetten van foto’s tijdens het afnemen van interviews. Het doel is om sociaal werkers en studenten sociaal werk de methode foto-elicitatie aan te reiken teneinde hun onderzoekend vermogen te versterken.

Een praktijkonderzoek naar de samenwerkingsrelatie tussen raadsonderzoekers en ouders en de rol van Signs of Safety

In dit artikel worden de ervaringen met het werken in fi eldlabs volgens de Urban Innovation aanpak gedeeld. Daarbij wordt ingegaan op wat de Urban Innovation aan- pak is, waarom die aanpak nodig is, welke factoren de aanpak belemmeren en welke ontwikkelrichtingen er zijn voor het verbeteren van praktijkgericht onderzoek.

Het hulpverleningslandschap verandert snel, en in de residentiële jeugdhulp is dat niet anders . De veranderingen zorgen voor spanningen en tegenstrijdigheden in het veld. De laatste decennia wordt er sterk gefocust op het werken met de context en het netwerk van de jongeren in de jeugdhulp. Het belang hiervan wordt onderstreept door het Vlaamse beleid inzake jeugdhulp én wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot het leefklimaat in de residentiële jeugdhulp.

De autonomie van sociale wijkteams staat onder druk. Dit wordt mede veroorzaakt door de hoge werklast, de vele personeelswisselingen en de roep vanuit gemeenten om continue verantwoording en registratie. Het gevolg is dat er veelal ad hoc wordt gehandeld, wat weer effect heeft op het vakmanschap.

De vedette betreedt het veld. Het is de finale. Als de toeschouwers hem in het vizier krijgen, gaat er een golf van verbazing door het stadion. De wereldster in zijn nadagen zwaait naar iedereen die bezwaaid wil worden. Het publiek juicht en klapt de handen stuk.

Wereldwijd lijden circa 10% van de kinderen en een van hun ouders na een scheiding zonder grondige reden aan contactverlies. Deze relatiedynamiek wordt vaak onvoldoende onderkend. Betrokkenen en professionals zwemmen vaak in de fuik van de weerstand van kinderen tegen contact: zij weten niet hoe zij dit relatie-ondermijnende pro- ces na een scheiding moeten stoppen.

De Haagse Hogeschool en Zorg- en Veiligheidshuis Haaglanden hebben een participatief actieonderzoek gedaan om de samenwerking rond complexe huiselijk geweld situaties te versterken. Dit heeft geleid tot versterkingen in multidisciplinaire overleggen: een actievere deelname van gezinnen hieraan en meer structuur voor een gezamenlijke analyse en plan van aanpak.

Praktijkgericht onderzoek brengt praktijk en wetenschap bij elkaar. Onderzoekers ontwikkelen in samenwerking met de praktijk kennis die bijdraagt aan de innovatie en verbetering van die praktijk. Zo verstevigt het de basis van het sociaal werk.

Rapport na rapport toont aan hoe kansenongelijkheid doorwerkt. Arme mensen gaan gemiddeld zeven jaar eerder dood en belanden vaker in de schulden en de criminaliteit. "Klasse laat je nooit los", weet docent Milio van de Kamp (31) uit eigen ervaring (bron: eenvandaag).

Alleen hard werken helpt niet om met werkdruk en gestelde werkeisen om te gaan en tevreden personeel te behouden. De weg is samen ‘hart’ werken bij de uitdagingen die de organisatie tegenkomt. Medewerkers die samen hart werken, ervaren meer eenheid, verbinding en werkplezier.

Als Procesregisseur op het Advies en Meldpunt van Veilig Thuis Rotterdam Rijnmond ben je verantwoordelijk voor het beoordelen van meldingen. Ook adviseer je zorgprofessionals op het gebied van acute en structurele onveiligheid hierover. Het gaat hier meestal over telefonische meldingen van huiselijk geweld of kindermishandeling.

Amsterdam, 25 mei 2023 - Vandaag organiseert HVO-Querido samen met Aedes, Valente, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Ministerie van VWS ‘de Parade tegen dakloosheid’. Hier komen mensen van tientallen organisaties uit verschillende sectoren samen met één doel: dakloosheid bestrijden. Met als gezamenlijke ambitie – vanuit het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis – dat iedereen in Nederland in 2030 een thuis heeft. Samen gaan zij op zoek naar innovatieve en duurzame oplossingen. Die zijn hard nodig, want steeds meer mensen in Nederland zijn dak- of thuisloos.

Kort geleden verscheen bij SWP het boek ‘Immuno-Psychiatrie’ van immunoloog en em. hoogleraar Hemmo Drexhage. Beatrice Keunen, oud-hoofdredacteur van Balans Magazine, werkte mee aan de totstandkoming ervan. ‘Ik vroeg mij af, net als velen met mij: Waarom krijgen juist deze mensen met juist deze mentale uitdagingen in hun leven te maken? En wat biedt hen dan optimale ondersteuning, waardoor hun ontwikkeling zo min mogelijk wordt beperkt?’

Psychologen en orthopedagogen moeten vaak een diagnose vaststellen. Maar waaraan moet een professionele aanpak van diagnose en classificatie precies voldoen? Heeft een diagnose en classificatie alleen positieve effecten op de cliënt? Hoe zit het met stigma? Kan het ook anders? Op deze vragen worden in dit boek antwoorden gegeven.

Zo af en toe beroven jongeren zich van het leven in de gesloten zorg. Vaak was het idee om hen op te nemen in een dergelijke vorm van zorg juist dat ze daar veilig waren, omdat ze daar bijvoorbeeld onder dwang afgezonderd (gesepareerd) kunnen worden. Jongeren afzonderen zou hen ‘veiligheid’ bieden en in leven houden. In een recent verschenen Internationaal artikel van Nederlandse onderzoekers in het gezaghebbende tijdschrift Plos One (1) blijkt echter dat juist gebrek aan echt contact en het separeren van jongeren in de gesloten zorg suïcidale gedachten bevorderd. Waar we denken deze jongeren ‘veiligheid’ te bieden, is dit naar alle waarschijnlijkheid enkel ‘fysieke veiligheid’ en een gebrek aan ‘emotionele veiligheid’. Dat vraagt om een andere aanpak.

Een intieme documentaire, gefilmd over een periode van meer dan 10 jaar, over de worsteling van een zoon om onafhankelijk te zijn van een ouder die hem niet wil loslaten.

Er wordt gewerkt aan de 2023-thema-editie LVB (september) van het vakblad Sozio. Doel is om in circa 100 pagina's de laatste inzichten te delen. U kunt dit nummer uiteraard alvast bestellen, maar we bieden u ook de gelegenheid een artikel (van uw hand) voor te stellen.

“De aandacht voor vriendschappen is in de loop van de 70'er jaren van de vorige eeuw langzaam toegenomen. Steeds meer werd ingezien dat relaties met leeftijdgenoten en in het bijzonder vriendschappen van invloed zijn op de ontwikkeling van kinderen. Vooral de laatste jaren is daarover veel kennis verzameld. Dat is rijkelijk laat als we bedenken dat eeuwen geleden al over de betekenis van vriendschap werd gefilosofeerd door grote denkers en wetenschappers als Aristoteles en Cicero”, schrijft Jan Dirk van der Ploeg in Waarom Vriendschappen belangrijk zijn. Van der Ploeg is emeritus hoogleraar orthopedagogiek aan de Universiteit Leiden. 

De jaarlijkse Herman Bode Award, de prijs voor het beste actietraject van het jaar, is dit jaar uitgereikt aan de acties voor het verminderen van de werkdruk bij jeugdbeschermers. Kaderlid Hanneke Drevel nam de prijs uit handen van FNV-voorzitter Tuur Elzinga in ontvangst tijdens de 1 mei-manifestatie op de Dag van de arbeid vanmiddag in Amsterdam.

Wat een plezier! Dit boek over onderzoek dat je aan het denken zet over de sociale wetenschappen en je aan de hand van voorbeelden en anekdotes doet verbazen over de methoden en technieken van onderzoek die daarin worden gebruikt. Er komen onderwerpen aan bod komen, zoals:

Leren, veranderen, waarheid, ethiek, handelingswijsheid…. het zijn op zichzelf tijdloze onderwerpen waar de Oude Grieken zich al mee bezig hielden. Nieuw in dit boek is het pleidooi van de onderzoeksgroep van de Kring Andragologie van de Universiteit van Amsterdam voor een eigen kennisgebied dat deze onderwerpen in een verbindende samenhang aan de orde stelt. 

Het Centrum Seksueel Geweld (CSG) waar slachtoffers van seksueel geweld zich kunnen melden voor hulp, moet voortaan worden betaald door de rijksoverheid.

Ook het sociaal domein kan niet om digitalisering heen. Innoveren, transformeren en het beste halen uit wat er op digitaal vlak te bieden valt. Je leest er alles over in de nieuwe Sozio die in juni verschijnt.

Eigenwijs dorp
Austerlitz doet het zelf gaat over een eigenwijs dorp dat zelf zijn meergeneratiegebouw met school, dorpshuis, starters- en zorgwoningen én zijn zorg- en welzijnsvoorzieningen regelde. Dit in de vorm van de zorgcoöperatie Austerlitz Zorgt, het Hart van Austerlitz en de  woonstichting NuVoorStraks. Het is een succesverhaal, maar ook een succesverhaal kent zijn moeilijke momenten. Ook daarover gaat dit boek. 

 

Luister nu het nieuwste nummer van Zoë Tauran en bekijk de bijbehorende videoclip. Tauran sluit de clip af met harde feiten: Elke dag belanden er in Nederland meiden in verkeerde handen. Seksuele uitbuiting is dichterbij dan je denkt. Herken je jezelf of iemand anders in dit verhaal en heb je hulp nodig? Neem dan anoniem contact op via chatmetfier.nl

Veel sociaal professionals noemen dat bij bezuinigingen vaak het (toenemende complexe) werk met minder professionals moet worden uitgevoerd. Er komt bovendien meer nadruk op het verantwoorden van het werk en we zien administratie en regeldruk toenemen. Deze aspecten houden verband met overbelasting, met verzuim als gevolg. Wat kun je als behandelaar doen wanneer iemand de dupe is geworden van werkdruk, stijl van leidinggeven en/of eigen perfectionisme?

Een indrukwekkend en mooi vormgegeven boek met circa 50 illustraties en kunstwerken door de auteur. Senad Alic kwam na de val van Joegoslavië naar Nederland. Aanvankelijk opgevangen in een asielzoekerscentrum in Burgh Haamstede in Zeeland - om uiteindelijk in Amsterdam op zijn plek te zijn: om te wonen en te werken. Was het zo is zijn persoonlijke verhaal van familie, jeugd, Tito, de oorlog en de vlucht naar Nederland en de verwerkelijking van het kunstenaarschap. 

De pubertijd en adolescentie brengen veel kansen, uitdagingen en soms ook problemen met zich mee. Experimenteren en grenzen opzoeken. Meestal komt dat helemaal goed. Sommige jongeren komen echter in de problemen, op één of meerdere leefgebieden.

Van iedereen wordt verwacht dat zij kunnen voldoen aan de eisen van de steeds complexer wordende maatschappij. Maar wat als het mensen niet langer lukt om mee te komen? Wat als zij overvraagd worden en zo in de problemen raken dat ze er alleen niet meer uitkomen? Wat als er zelfs sprake is van (dreigende) dak- en thuisloosheid? De maatschappelijke zorg probeert er voor deze mensen te zijn.

In de afgelopen jaren is de populariteit van het gebruik van datingsites en -apps toegenomen. Voor het overgrote deel van de contacten die voortkomen uit het gebruik van datingsites en -apps, geldt dat ze voorzien in sociale, psychosociale en fysieke behoeften. Het mondt echter ook uit in online en fysieke zedendelicten.

Het boek 12-23 beschrijft kortdurende hulp voor jongeren in de leeftijd van 12 tot 23 jaar met problemen thuis, op school, in de vrijetijd en op het gebied van gezondheid. De hulp richt zich op het signaleren, voorkomen en oplossen van problemen van jongeren en hun ouders. Het doel is de mogelijkheden en ontwikkelingskansen van jongeren te vergroten, zodat zij (weer) een positieve en actieve bijdrage kunnen leveren aan hun woon- en leefomgeving en kunnen meedoen in de samenleving.

Een grote groep professionals in het sociaal domein heeft te maken met mensen die psychisch kwetsbaar zijn. Prof. dr. Hemmo Drexhage, Erasmus MC, legt in zijn boek Immuno-Psychiatrie over de relatie tussen het immuunsysteem en het brein uit hoe het immuunsysteem, het brein en het hormoonstelsel bij stress samenwerken. Hij geeft nieuwe verklaringen voor psychiatrische aandoeningen, auto-immuunziekten en ook long-covid vanuit een ontregelde samenwerking: een immuunsysteem-uit-balans. Drexhage: ‘De nieuwe inzichten uit de immunopsychiatrie zorgen voor een paradigmaverschuiving in de psychiatrie.’

Met krapte op de arbeidsmarkt en hoge werkdruk wil je als ondernemer natuurlijk zorgen dat jouw medewerkers gelukkig zijn op hun werkplek. Zo voorkom je verzuim en een personeelstekort. Maar hoe beoordelen medewerkers in de sociale sector eigenlijk hun werksituatie? In dit artikel vind je handige informatie over waar je als ondernemer in de sociale sector op moet letten om te zorgen voor tevreden medewerkers.

Tussen culturen bestaan grote verschillen over de vraag hoe men hoort te communiceren. In sommige culturen is het uiten van emoties een signaal van oprechte bedoelingen. In andere kent men juist aan zelfbeheersing de hoogste waarde toe en ziet men het uiten van emoties als teken van geestelijke onvolwassenheid. Sommige mensen formuleren de boodschap tussen de regels door. Anderen verlangen juist een duidelijke boodschap, zonder omwegen. En zo zijn er nog talloze andere verschillen tussen culturen als het gaat om communiceren.

In dit themanummer draait het om praktijkgericht onderzoek. Dit is een samenspel tussen praktijk en wetenschap. Vanuit een vraag of probleem uit het werkveld en/of de professionele praktijk gaan hogescholen of professionals op zoek naar kennis, inzichten, producten en diensten die bijvoorbeeld bijdragen aan nieuwe methoden of verbetering van bestaande werkprocessen.

NU.nl meldt dat het Openbaar Ministerie (OM) het stiekem afdoen van een condoom tijdens seks beschouwt als verkrachting. Het is een vorm van gedwongen onveilige seks, zegt de officier van justitie dinsdag in de rechtbank in Dordrecht. Het OM eiste in twee rechtszaken celstraffen van een jaar.

Sinds kort zijn er bij vier kinderboeken van dr. Martine Delfos luisterversies toegevoegd. Martine heeft onder andere Oline het olifantje ingesproken.

De NOS meldt dat het aantal aangiftes van zedenmisdrijven is vorig jaar verder gestegen, naar ruim 3400. Het gaat daarbij om verkrachting en andere vormen van seksueel geweld, zoals incest en aanranding. In 2021 kwamen er 3100 aangiftes binnen, een jaar ervoor waren het er 2900.

Sinds begin deze eeuw worden dwang en vrijheidsbeperking in de zorg als problematisch beschouwd, met de separeer als kop van jut. Maar vele instellingen worstelen inmiddels met de stuwende beweging naar minder dwang en het niet meer willen separeren. Dit boek biedt een diepgaande invulling naar een de-escalerende zorgpraktijk met minder dwang, maar vooral ook minder dwangbeleving.

Voor het voeren van gesprekken met cliënten is een goede communicatie van groot belang. Als hulpverlener weet je dat een veilige relatie, gelijkwaardig contact maken vanuit een open belangstellende houding een basisvoorwaarde is. Echter is het ook belangrijk dat het gesprek een structuur heeft, zodat je niet verzandt in het verhaal. Gespreksvaardig in social work en ggz biedt hiervoor een flexibele methode.

De NOS kopt ''Ook Nederland kent femicide, maar we gaan er niet de straat voor op''. Het kreeg de afgelopen week nauwelijks media-aandacht, de dood van een 52-jarige vrouw in Utrecht. Doodgestoken door een 43-jarige man. Vermoedelijk is ze omgebracht na een conflict in de relationele sfeer, zegt de politie. Dat geldt waarschijnlijk ook voor de moeder en dochter die vorige week zaterdag in Zwijndrecht werden neergeschoten. De nog voortvluchtige dader was een ex van de dochter. Zij raakte zwaargewond, haar moeder overleed.