Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

In voorbereiding

# 2 - 2024

Sozio
Jeugdzorg

In het meest recente nummer

# 1 - 2024

Sozio
Ik, jij, wij - en alles eromheen

Bestel het fysieke nummer hier of download dit nummer los (digitaal) via deze pagina.
Meteen een abonnement afsluiten? Klik hier!

Artikelen Sozio-special

In de langdurige (ggz-)zorg is een goede samenwerking tussen cliënten, naasten en professionals (de driehoek) erg belangrijk. Toch verloopt dit niet altijd goed: familie voelt zich niet gehoord of wordt onvoldoende betrokken bij de behandeling; of cliënten willen niet dat hulpverleners alles delen met hun naasten.
Systemisch leren spreken over grootfamilies en andere organisaties De zich stapelende crises in de wereld vragen ook van de Nederlandse Jeugdzorg en ggz een omslag in denken en werken (Bateson, 2023; Donkers, 2024; Van Bekkum, 2024).
We leven in een tijd van onrust, crises, personeelstekorten en toenemende maatschappelijke complexiteit. Organisaties en teams staan voor ingewikkelde uitdagingen en vragen hun medewerkers om creatief en probleemoplossend te zijn en om vooral hard te werken.
In het huidige kabinet is de verbinding tussen het veiligheids-, zorgen sociaal domein voor mensen met complexe problematiek een belangrijk thema (ZonMW, 2022). Via het Actieprogramma Grip op Onbegrip zijn middelen beschikbaar gesteld om per regio invulling te geven aan het intensiveren van de samenwerking tussen gemeenten, ggz, politie en woningcorporaties rondom de aanpak voor mensen met onbegrepen gedrag.
Er komt steeds meer aandacht voor ervaringsdeskundigheid in de zorg en het sociaal domein. Hierdoor komt er ook steeds meer ruimte voor zorgprofessionals met ervaringsdeskundigheid. Maar hoe zit dat eigenlijk als onderzoeker? Wat zijn de voor- en nadelen van het inzetten van ervaringsdeskundigheid binnen je onderzoeksgebied?
In de hedendaagse samenleving besteden mensen veel tijd aan zelfreflectie en persoonlijke ontwikkeling. Deze trend van individualisering, waarbij mensen zichzelf en hun unieke rol in de maatschappij verkennen, is een reactie op veranderende sociale structuren en verwachtingen. Zelfkennis is cruciaal geworden voor effectieve interactie en samenwerking in een complexe wereld.
Interdisciplinaire digitale samenwerking tussen de zorg en het sociaal domein - waarin ook het netwerk van burgers een rol speelt - kan helpen om eigen regie te faciliteren van een toenemend aantal kwetsbare thuiswonende burgers. In de praktijk komen initiatieven die zo’n samenwerking beogen, vaak echter moeizaam van de grond.
Ouders met een Antilliaanse achtergrond hebben relatief vaak een negatieve beleving van hun eigen opvoedingscompetentie en er is in deze gezinnen relatief vaak sprake van opvoed- en opgroeiproblemen. Hoewel jeugdigen met een migratieachtergrond geholpen worden in de intensievere vormen van jeugdzorg, lijkt de lichtere vorm van zorg zoals wijkteams en jeugd- en geestelijke gezondheidszorg minder toegankelijk voor hen.
Namen als: Het levenswiel; Je leven in kaart brengen; Balans opmaken van het leven; Opstap naar jezelf – biografi eonderzoek; Biografi sch loopbaanonderzoek zijn slecht een aantal titels waarmee life –en loopbaancoaches zich presenteren. Boektitels als Biografi sch management; Biografi sch leren en werken; De biografi e als medicijn, de zin van levensverhalen in de zorg; Terugblikken om vooruit te zien; Coachen waar het pijn doet,

Koop dit nummer los (digitaal) via deze pagina of sluit hier een abonnement af.

Nieuws

De zorg voor jongeren met zeer complexe psychiatrische problemen schiet tekort. Het gaat om de zogenoemde Zikos-afdelingen (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie). De inspectie bezocht de afdelingen na verontrustende signalen en trok harde conclusies. Een van de twee Zikos-instellingen stelde daarop een opnamestop in. Op de Zikos-afdelingen zitten jongeren van 12 tot 18 jaar met complexe gedragsproblemen die een acute psychiatrische crisis hebben.
NIEUW | Biografisch coachen in de breedteEen juiste houding, een realistische kijk op jezelf met behoorlijk wat identiteitsbesef en het kennen van ups en downs in je levensloop. Zijn dat niet de in het oog springende thema’s waar menig coach of counselor zich in zijn contact met cliënten op zal richten?
NIEUW | ZedendelinquentenRe-integratie van (ex-)delinquenten in het algemeen roept in de samenleving regelmatig flinke emoties op. Nog lastiger is het wanneer het gaat over zedendelinquenten die, na een detentie of behandeling, moeten terugkeren in de samenleving. Meer nog dan andere delinquenten worden zedendelinquenten gezien als mensen met verwerpelijk gedrag.
In gesprek over aandachtsvolle jeugdzorgAandacht in jeugdzorg is te vaak bijzaak. Dit kan ernstige gevolgen hebben. “Als kinderen te weinig aandacht krijgen, stokt hun ontwikkeling”, vertelt hulpverlener Eva. Ze maakt zich grote zorgen.
Oproep voor jouw bijdrage voor het themanummer Jeugdzorg - quo vadis?Sozio 2 verschijnt injuni met een speciale editie over Jeugdzorg - quo vadis? Het juninummer van het vakblad staat geheel in het teken van de Jeugdzorg: waar moet het naar toe? Wat moet er gebeuren? Wat kun jij daar aan veranderen? Wat moet je collega doen? Wat heeft ‘de jeugd’ er aan?
Zojuist verschenen | HORIZON 1B: TherapeutenhandleidingEen groep voor kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Waarom zou je daaraan beginnen als therapeut? Met alle nadruk die er in therapieland is op korte behandeltrajecten, wordt er tegenwoordig steeds vaker gekozen voor een korte aanpak. En na zo’n traject heeft een kind ook vaak minder klachten, zoals nachtmerries en wat betere concentratie op school.
Geheel herziene versie Werken in gedwongen kader | Methodiek voor het forensisch sociaal werkIn 2013 verscheen het boek Werken in Gedwongen Kader, dat zes keer werd herdrukt. Deze zevende druk is zodanig ingrijpend herzien dat we kunnen spreken van een nieuw boek. Het boek biedt een overzicht van kennis en methoden voor hbo-professionals die in een gedwongen kader werken met volwassenen die delicten plegen of die betrokken zijn bij ondersteuning aan deze mensen.
30 mei | Middagsymposium Werken in gedwongen kader: veerkrachtige cliënten en professionalsForensisch sociale professionals werken met mensen die vanwege hun delictgedrag in aanraking komen met Justitie. Gedrag dat onwenselijk en ingrijpend is voor de samenleving, de samenleving begrenst dat dan ook met een Justitiële ingreep. Vaak gaat het om kwetsbare mensen met meervoudige problematiek. Lang niet altijd staan ze op voorhand open voor hulp.
NIEUW | Medemenselijk opvoeden. Samenlevingspedagogiek voor een hoopvolle en daadkrachtige generatie

Medemenselijk opvoeden gaat over de vraag hoe we nieuwe generaties via opvoeding, vorming en onderwijs kunnen toerusten en enthousiasmeren voor het leven in een vrije, rechtvaardige en solidaire samenleving. Dat is een samenleving waarin mensen gelijkwaardig zijn en voldoende kansen krijgen om tot bloei te komen; waarin ze het recht hebben hun stem te laten horen en bereid zijn elkaar te hulp te schieten als de nood aan de mens is. Dat laatste klinkt misschien vanzelfsprekend, maar is het geenszins.

Slachtoffers stalking ervaren weinig steun bij betere aanpakDe aanpak van (ex-)partnerstalking is de afgelopen jaren verbeterd. Bij de aanpak betrokken organisaties herkennen stalking beter en werken beter samen. Maar de communicatie met slachtoffers schiet nog steeds tekort waardoor zij weinig steun ervaren.
Luistertip: Armoede (podcast van De Jeugdkantine)In deze aflevering gaan we het hebben over opgroeien in armoede. De stelling van de aflevering luidt: opgroeien in armoede is opgroeien in schaamte. Presentatoren Nienke de la Rive Box en Rida Deraoui gaan hierover in gesprek met Ellen Donkers, projectleider kansen voor alle kinderen bij het NJi, en Stephanie Boer, ervaringsdeskundige. Ook de jongeren op straat geven hun mening. Luister je mee?
Wet ver­be­te­ring be­schik­baar­heid jeugd­zorgDe Afdeling advisering van de Raad van State heeft op 6 december 2023 het advies vastgesteld over het wetsvoorstel voor verbetering van de beschikbaarheid van de jeugdzorg. Het advies is op 11 december 2023 gepubliceerd op de website van de Raad van State.
Nederlanders verstaan steeds meer onder de term ‘geweld’Wanneer zeggen we dat er bij een incident sprake is van geweld? Dat lijkt in eerste instantie misschien overduidelijk. Maar tussentijdse resultaten van een onderzoek van Jolien van Breen laten zien dat Nederlanders gebeurtenissen in steeds bredere context als gewelddadig bestempelen.
Kijktip: 100 dagen in de vergeten wijkHoe groot is het sociale vangnet van Nederland? In de vijfdelige serie '100 dagen in de vergeten wijk' onderzoeken Tim den Besten en Nicolaas Veul hoe bewoners zich redden in de wijk Laak in Den Haag. Laak is een van de buurten die hoog scoren in lijstjes over eenzaamheid, armoede, woningnood en racisme. Om inzicht te krijgen in het leven in Laak, ook wel 'de vergeten wijk' genoemd, gaan Tim en Nicolaas er 100 dagen wonen en werken. Als stagiairs sociaal werk worden ze geconfronteerd met de vele problemen in de wijk, en met hun eigen maatschappelijke betrokkenheid.
Vrijwilliger, jij verdient een dikke duim!Vandaag is het weer zover: de Internationale dag van het Vrijwilligerswerk! Op deze dag zetten we onze vrijwilligers in de bloemetjes en vieren we het vrijwilligerswerk. Het thema van dit jaar is 'Vrijwilliger, jij verdient een dikke duim!' Hoe blijf je vrijwilligers enthousiasmeren? Hoe hou je ze verbonden? Het boek Vrijwilligers centraal helpt bij het beantwoorden van deze vragen.
De rol van zorgverzekeringen in het ondersteunen van sociaal professionalsAls sociaal professional krijg je er waarschijnlijk vaak genoeg mee te maken: mensen die zorg mijden doordat dit te duur wordt. Hierdoor zoeken ze vaak pas hulp als de situatie uit de hand gelopen is, terwijl veel van deze problemen in het begin vaak een stuk makkelijker op te lossen zijn. In dit artikel lees je daarom meer over de manieren waarop een zorgverzekering hierbij kan helpen.
Akkoord over Cao JeugdzorgJeugdzorg Nederland heeft met de vakbonden FNV, CNV en FBZ afspraken gemaakt over een nieuwe cao voor de jeugdzorg. Het onderhandelaarsakkoord geldt voor twee jaar, van 1 januari 2024 tot en met 31 december 2025. Er is een stapsgewijze loonsverhoging afgesproken tot ruim 12 procent.
Luistertip: Rotterdamse ‘Herstelacademies in de wijk’Een aantal wijken van Rotterdam beschikt inmiddels over een ‘Herstelacademie in de Wijk’. Het doel is uiteindelijk dat alle wijken van Rotterdam straks over een dergelijke herstel- en ontmoetingsplaats beschikken. Wat is een Herstelacademie, wie komen erop af en wat zijn de belangrijkste ingrediënten voor succes? Daarover gaat deze aflevering.
StrijdersDit is een verkennend onderzoek naar de rol van meiden binnen de straatcultuur van Delfshaven. Vrijwel alle Nederlandse en internationale literatuur over straatcultuur gaat over mannen. Niet alleen ligt de focus van deze onderzoeken op de gedragingen van mannen, ook zijn zij degenen die worden geïnterviewd, geobserveerd en geanalyseerd.
Hoe zorg je ervoor dat mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) kunnen blijven meedoen in een complexer wordende samenleving? De Rotterdamse zorg- en ondersteuningsorganisatie Pameijer richtte hiervoor een platform op.
Elk jaar organiseert Jeugdzorg Nederland de Week van de Pleegzorg. Met deze actieweek wil Jeugdzorg Nederland aandacht vestigen op pleegzorg, en het tekort aan pleegouders. Tijdens de Week van de Pleegzorg staan er veel verschillende activiteiten op de agenda om pleegouders in het zonnetje te zetten.
De rol van zorgverzekeringen in het ondersteunen van sociaal professionalsAls sociaal professional krijg je er waarschijnlijk vaak genoeg mee te maken: mensen die zorg mijden doordat dit te duur wordt. Hierdoor zoeken ze vaak pas hulp als de situatie uit de hand gelopen is, terwijl veel van deze problemen in het begin vaak een stuk makkelijker op te lossen zijn. In dit artikel lees je daarom meer over de manieren waarop een zorgverzekering hierbij kan helpen.
Er wordt al snel gesproken over cliënten met ‘probleemgedrag’. Tegenwoordig ook wel bekend als: cliënten met onbegrepen gedrag. Dit zegt volgens auteur Geert Bettinger echter onvoldoende over hun werkelijke situatie. Voor iedere hulpverlener of begeleider is het steeds weer opnieuw een uitdaging om de achtergrond van dit gelabelde gedrag te begrijpen.
Stap 4 Samen groeienProfessionals worden vakmensen door hun ervaring, alle situaties die zij meemaken en de lessen die zij dan leren. Dat geldt zeker voor de meest complexe en lastigste situaties waarmee zij te maken krijgen. En voor de situaties waarin beren op de weg maken dat professionals niet de goede dingen op de goede manier kunnen doen. Zelfbewuste weerbaarheid en situationeel leren, brengen groei.
NPO 2 Doc Spiegel van Eva Sjerps: paardencoaching voor jongeren met problemenMaandag 13 november bij AVROTROS op NPO 2: Spiegel, een Teledoc Campus van regisseur Eva Sjerps en producent Interakt over paardencoaching bij jongeren met problemen.
Luistertip: Ggz en sociaal domein: samen voor de leefwereldDe ggz is volop in beweging. De rol die het sociaal domein kan spelen in herstel van mensen met psychische problematiek wordt toenemend gezien en ingezet. De nieuwe podcastserie van Movisie ‘Ggz en sociaal domein: samen voor de leefwereld’ verkent deze beweging aan de hand van praktijkinitiatieven en onderzoek. In de eerste aflevering staat peer-support bij depressie centraal. Vanuit onderzoek (Dorien Smit - Radboud Universiteit) en ervaringskennis (Danique Goedendorp - Depressie Connect) belichten we de waarde van lotgenotencontact bij herstel van depressie. De aflevering staat nu online!
Stap 2 & 3: Een betekenisvolle alliantie vormen & samen werken

De verbindende dialoog, part 2

Samenwerking komt sneller tot stand, is beter vol te houden en effectiever, wanneer deze gelijkwaardig is en gebaseerd op een diepe persoonlijke betrokkenheid met zingeving, vertrouwen en empathie als spil. Met de verbindende dialoog breng je betekenisvolle allianties tot stand én begint het ‘samen werken’. Hoe ziet de verbindende dialoog er uit?

Als je dakloosheid wil oplossen, moet je beter gaan tellenIn het afgelopen jaar werd vaak bericht over de groeiende druk op straat door het toenemende aantal dakloze mensen; mensen die geen huis en opvangplek hebben en dus moeten overleven op straat. Bankjes bij stations in Rotterdam en Den Haag werden verwijderd wegens aanhoudende bezetting door dakloze mensen. En in de buurt werd geklaagd over de toename van overlast.
Herstel als reis | Zelfhulpboek voor jouw cliëntenHeb jij in je werk te maken met cliënten met psychische kwetsbaarheid? Werken aan herstel en/of persoonlijke groei kan een flinke uitdaging zijn en een levenslange reis worden waarbij de eindbestemming nog onbekend is. Cliënten kunnen dit boek gebruiken als reisgids waarbij ze zelf bepalen welke uitstapjes ze maken.
Druk en dromerig in de praktijk | Van rood naar groen, rustig met elkaar praten

"Beau heeft dit keer op eigen initiatief haar ouders meegenomen. Wat een contrast met het veertienjarige meisje dat tijdens het intakegesprek duidelijk door haar ouders was ‘meegesleept’. Ze viel over elk woord van haar ouders en ging constant tegen hen in. Pff, het was voor mij hard werken om ‘het probleem van Beau’ zoals ouders het verwoordden om te buigen naar iets van hen samen. Naar een doel waar zij zich alle drie in konden vinden, een gezamenlijk doel dat écht hun doel is. 

Stap 2: Een betekenisvolle alliantie vormen. De verbindende dialoog, part 1Samenwerking komt sneller tot stand, is beter vol te houden en effectiever, wanneer deze gelijkwaardig is en gebaseerd op een diepe persoonlijke betrokkenheid. Met de verbindende dialoog breng je betekenisvolle allianties tot stand die tegen een stootje kunnen. Hoe werkt dit?
Andrea was 11 jaar oud toen ze uit huis werd geplaatst. Wat een tijdelijke time-out zou zijn, werd een jarenlange 'hel', waarin ze van de ene naar de andere plek werd gestuurd. Nu heeft ze een missie: "De gesloten jeugdzorg moet stoppen."
Stap 1: Vanuit bezieling en kwaliteit verbinden. Waarom wil ik dit?Samenwerking komt sneller tot stand, is beter vol te houden en effectiever, wanneer deze gelijkwaardig is en gebaseerd op een diepe persoonlijke betrokkenheid. Het fundament van diepe persoonlijke betrokkenheid wordt gevormd door jouw zingevende overtuigingen, waarden en normen. Deze vormen jouw  persoonlijke kompas, dat maakt dat jij het goede wilt doen voor samenleving, doelgroep en jezelf.
Vier stappen op weg naar een gelijkwaardig samenspelIedere professional weet het. Samenwerking is noodzakelijk om de voor samenleving of doelgroepen gewilde opbrengsten te realiseren. Tegelijkertijd kijkt lang niet iedereen uit naar samenwerking. Omdat het wordt ervaren als lastig, improductief en werkdruk verhogend of omdat samenwerkingspartners dwarsliggen en niet doen wat écht nodig is. Gezochte oplossingen werken averechts omdat deze de samenwerking ongelijkwaardiger maken en daardoor buiten bereik brengen.
Huiselijk geweld een complex en hardnekkig probleemEr moet meer aandacht komen voor kinderen in gezinnen waar partnergeweld en kindermishandeling plaatsvindt. Het opgroeien van kinderen in gewelddadige gezinssituaties heeft een enorme impact op hun gedrag. Veel van deze kinderen zijn zelf zowel fysiek als psychisch gewelddadig naar hun ouders en veel jongeren krijgen als puber te maken met dating geweld.
Veerkracht, een rekbaar begrip | De kwetsbare positie van pleegkinderen

“Het woord veerkracht is gemakkelijker uitgesproken dan uitgelegd. Het lijkt zo eenvoudig. Als metafoor wordt vaak gewezen op een springveer. Die kan een bepaalde last dragen om zonder die last weer terug te springen in de oorspronkelijke toestand”, schrijft emeritus hoogleraar orthopedagogiek Jan Dirk van der Ploeg in Veerkracht, een rekbaar begrip

Wat kun je doen als je online wordt afgeperst met je naaktfoto?Het belangrijkste dat je kan doen als je wordt afgeperst met je naaktfoto, is erover praten met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld een van je ouders of een leerkracht. En besef dat het niet jouw schuld is dat jou dit is overkomen. Vind je het spannend om er met een bekende over te praten? Dan kun je ook chatten met iemand van Helpwanted.nl. Daar zitten medewerkers achter de chat die jou te woord kunnen staan en je tips en een luisterend oor kunnen bieden.
De kracht van een goede samenwerkingHet belang van nauw samenwerken met cliënten in het sociaal domein kan niet worden onderschat. Deze samenwerking vormt de kern van een effectieve aanpak in het ondersteunen van mensen. Door openlijk te communiceren en goed te luisteren naar de cliënt, kan een dieper begrip worden verkregen van hun behoeften, uitdagingen en doelen.
Kinderrechtenverdrag moet de basis vormen voor het nieuwe jeugdzorgbeleidAfgelopen week is de hervormingsagenda voor de jeugdzorg besproken in de Tweede Kamer. De Kinderombudsman roept alle partijen op om het Kinderrechtenverdrag veel duidelijker de basis te laten zijn van de doelstellingen van beleid en wetgeving. Dit meldt de Kinderombudsman.
NIEUW | Gids over gehechtheidHet behandelen van gehechtheids- problemen bij kinderen en adolescenten is niet eenvoudig. Er zijn niet veel behandelingen die zowel geschikt zijn voor jonge kinderen als voor pubers en wat oudere jeugd, daar brengt Dyadic Developmental Psychotherapy (DDP) verandering in. Dit is een algemene op gehechtheidstheorie en neurobiologie gebaseerde aanpak die voor jeugd in de volle breedte geschikt is.
‘Voortbestaan jeugdzorgaanbod in gevaar’De beschikbaarheid van het jeugdzorgaanbod komt op korte termijn in gevaar door personeelstekorten, de stijgende kosten van jeugdzorg en het toenemende gebruik. Op de langere termijn is er ‘goede hoop’ dat het jeugdstelsel zal verbeteren, stelt de Jeugdautoriteit in het rapport Stand van de Jeugdzorg.

Van onze partners


NIEUW | Sozio #4 Huiselijk GeweldSozio 4 is verschenen met een speciale editie over Huiselijk geweld. Er zijn verschillende vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties zoals partnergeweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld. Deze vormen van geweld komen voor in alle sociaal-economische klassen en binnen alle culturen in de Nederlandse samenleving. Slachtoffers zijn in de meeste gevallen vrouwen en kinderen, maar het treft ook mannen, ouders en ouderen
NIEUW | Sozio #3 Licht Verstandelijk BeperktHet is een doorgaande informatiestroom: Aandacht voor mensen met LVB - in het werken met en begeleiden van. Het nieuwe nummer van circa 100 pagina's bevat weer de laatste inzichten.

Adaptief gedrag


Bij een (vermoeden van een) LVB is het van belang om het adaptief niveau van de cliënt betrouwbaar in kaart te brengen. Wetenschappelijk verantwoorde vragenlijsten zijn daarbij onmisbaar. Bekijk in dit filmpje wat Hogrefe Uitgevers te bieden heeft, of neem hier een kijkje op de website.


Nieuw | Sozio #2 Sociaal en Digitaal: een groeiende combinatieSozio #2 2023 staat helemaal in het teken van digitalisering en innovatie. Digitalisering: we kunnen er niet meer omheen. Online bankzaken regelen, digitale handtekeningen, vergaderen met collega’s, online gesprekken met cliënten, boeken lezen, live locaties delen... Zelfs binnen de zorg krijg je een computergestuurde stem, die jou om informatie vraagt.
Nieuw | Interviewen in kwalitatief onderzoekIn Interviewen in kwalitatief onderzoek presenteert Marion Matthijssen een praktische aanpak om kwalitatieve data te verzamelen aan de hand van interviewen. Door haar ruime ervaring als trainer in kwalitatief onderzoek ziet zij de behoefte bij veel onderzoekers aan praktische handvatten om goed kwalitatief onderzoek uit te voeren.