Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

In voorbereiding

# 3 - 2024

Sozio
Afgeschakeld

In het meest recente nummer

# 2 - 2024

Sozio
Jeugdzorg: Quo vadis?

Bestel het fysieke nummer hier of download dit nummer los (digitaal) via deze pagina.
Meteen een abonnement afsluiten? Klik hier!

Artikelen Sozio-special

‘Die Jason, hè? Wat een held is dat toch!’, zegt mijn dochter van zeventien boven een bord dampende lasagne. ‘Wie bedoel je precies?’, vraag ik. ‘Dat is die jongen die in de jeugdzorg opgesloten werd’, vertelt mijn dochter, ‘hij werd daar mishandeld en gepest. En in een isoleercel gezet omdat hij zijn boterham met kaas niet op wilde eten. Dat is geen jeugdzorg, dat is de gevangenis’. En in een isoleercel gezet omdat hij zijn boterham met kaas niet op wilde eten. Dat is geen jeugdzorg, dat is de gevangenis’.
Het accent ligt op de eerste twee stappen: basisvoorzieningen en wijkteams en, als dat niet toereikend is, ambulante hulp. Open en gesloten residentiële voorzieningen maar ook klinieken voor kinder- en jeugd-ggz zijn en worden in hoog tempo afgebouwd.
Om kinderen en gezinnen tijdig passende hulp en ondersteuning te kunnen bieden, is het streven al jaren: meer samenhang en betere samenwerking tussen organisaties in het jeugddomein.
De grote opgaven binnen het sociaal domein - en de jeugdzorg daarbinnen in het bijzonder - zijn niet oplosbaar binnen ons huidige (foute) beeld van mens en maatschappij. De oplossing zit hem niet in meer geld, beleid, regels of toezicht. Integendeel.
Er wordt veel gepraat over de jeugdhulp. Meningen buitelen soms over elkaar heen in de politiek, de media en de jeugdhulpsector zelf. Zijn de ontwikkelingen in de afgelopen jaren tekenen van verslechtering? Nee, zeggen de mensen bij Levvel (organisatie voor specialistische jeugdhulp). Er gebeuren mooie dingen én er gaan ook dingen niet goed. Vereenvoudiging van regelgeving en vooral ook meer samenwerking tussen de verschillende domeinen is noodzakelijk, waarbij de behoeften van gezinnen en de creativiteit van professionals centraal staan.
Pleegouders die steun hebben aan andere pleegouders staan sterker in de zorg voor hun pleegkinderen. Dit is de essentie van Mockingbird: een werkwijze in de pleegzorg die in de Verenigde Staten en Engeland al veel succes heeft.
Jeugdzorgaanbieders in financieel zwaar weer halen bijna wekelijks het nieuws. Vooral de financiële conditie van grote jeugdzorginstellingen is zorgelijk.
Dat de jeugdzorg moet veranderen weet iedereen. Het waarom en waardoor is minder duidelijk en voor de vraag hoe dan, hebben we een interface nodig tussen mens en instelling. Op dit moment is de interface vooral het medisch model en dat werkt niet, constant storing.
Hoe kun je als professional in de open jeugdhulp werken zonder vrijheidsbeperkende maatregelen in te zetten? Het Nederlands Jeugdinstituut (NJi) heeft een handreiking gemaakt voor het omgaan met zes herkenbare dilemma’s rond vrijheidsbeperking. Cruciaal daarvoor is afstemmen op het kind of de jongere en samen verantwoordelijkheid nemen voor maatwerk.
Als we het over de jeugdzorg hebben waar hebben we het dan over? Volgens het Nederlands Jeugdinstituut (Nji) gaat het om 444.000 jeugdigen tot 23 jaar. Dat is 10% van alle jeugdigen. Ieder jaar worden het er meer.
Mijn persoonlijke loopbaan is de bron voor een beschouwing van veertig jaar residentiële orthopedagogische hulpverlening. Daarbij wordt ook de complexe opdracht van pedagogisch medewerkers in residentiële settingen uitgelicht.
Vanaf 2015 heeft De Thuisbasis Sociaal Werk op kleine schaal een concept ontwikkeld voor goede kwaliteit jeugd hulp binnen het beschikbare budget. Aanvankelijk in de gemeente Montfoort en vanaf 2020 ook in de gemeente Oudewater.
‘Jeugdbeschermers lopen steeds vaker vast op vechtscheidingen', kopte de NOS in 2022. Het bericht meldt hoe de caseload van jeugdbeschermers volloopt met kinderen die lijden onder ouders die maar niet lijken te kunnen stoppen met ruziën, soms tot zelfs professionals tegen een burn-out aanzitten.
Bezuinigingen, toenemend personeelsverloop, hoog ziekteverzuim, boemerangbeleid, misbruik in instellingen... Je hoeft het nieuws maar te vol gen om te constateren dat er wel wat aan de hand is in jeugdzorgland. Hoog tijd dus om zeven plagen in kaart te brengen maar ook een oproep hoe deze te bestrijden.
Dat we kinderparticipatie belangrijk vinden, kinderen serieus moeten nemen in hulpverleningstrajecten en naar ze moeten luisteren, lijkt vanzelfsprekend. Echter, in de praktijk is dat nog niet het geval. Maar zonder kinderparticipatie ontnemen we het kind het basisrecht om te worden gezien als persoon met eigen ideeën, wensen en visie.
Opgroeien in een gezin met kwetsbaarheden brengt voor kinderen risico’s met zich mee. Steunfiguren zijn onmisbaar voor kinderen in deze gezinnen en zouden als interventie in het sociale (jeugd)domein vaker ingezet kunnen worden.
Juist nu, in een tijd waarin er veel speelt rondom de jeugdzorg, is het cruciaal om in te zetten op het werk aan de voorkant. Investeren in de samenwerking tussen preventie-plus en de specialistische jeugdzorg om de kosten beheersbaar te houden, de professionals binnen en de jeugd adequaat te ondersteunen.
Sinds twee jaar werkt een uniek team in Nederland aan een unieke opdracht: zorg voor contactherstel tussen ouders van de toeslagenaffaire die te maken hebben met een uithuisplaatsing.
‘Ik ben blut en ik heb geen fietsstoeltje, dus ja ik ben met de auto’, zegt ze terwijl ze haar handen in de lucht gooit. Ze pakt haar dochter, zet haar achterin en rijdt weg. Daar gaan ze. In een afgekeurde auto, rijdend zonder rijbewijs.
Steeds meer jongeren hebben gedragsproblemen en/of psychische klachten, steeds vaker wordt voor hulp een beroep gedaan op de jeugdzorg. Is deze hulp altijd nodig? En helpt het?
Het aantal jeugdigen dat in aanraking komt met jeugdzorg is de afgelopen jaren verviervoudigd. Momenteel gaat het om een op de zevenenhalf (dit was een op 27 in 1997). Dat komt niet omdat er opeens meer ‘mentaal ongezonde’ kinderen worden geboren.
Volgens het NJi is ‘Gezin Centraal’ een vorm van ambulante jeugdhulp voor gezinnen met kinderen onder de 18 jaar. De ambulant hulpverlener werkt met het hele gezin aan duurzame gedragsverbetering en een betere balans tussen draagkracht en draaglast. Het woord ‘duurzaam’ is ongetwijfeld tactisch gekozen.
Hoe meer we weten, hoe meer onthutst we zijn. Zelfs na twintig jaar. Of misschien beter, juíst na twintig jaar werken met kinderen, jongeren, (jong)volwasse nen en gezinnen die kampen met de gevolgen van geweld in de relationele sfeer. Waar hebben we het dan eigenlijk over?
Bij een pleeggezinplaatsing blijft aan de ouder het stigma kleven een ontaarde of falende ouder te zijn. Die publieke veroordeling staat zowel een constructieve samenwerking met jeugdzorg als met de betrokken pleegouders in de weg. Hoog tijd, aldus de auteurs om het taboe van een ouderschap zonder opvoederschap te veranderen.
Er is veel geschreven over de mentale gezondheid van jongeren en jongvolwassenen tijdens de Corona-periode. Jongeren ervaarden onder meer vaker eenzaamheid, angst en stress. Sociaal werker Jasper van den Ende besloot in 2020 zijn eigen hobby in te zetten om deze thema's bespreekbaar te maken én om deze van een passend antwoord te voorzien: Dungeons and Dragons.

Koop dit nummer los (digitaal) via deze pagina of sluit hier een abonnement af.

Nieuws

Leestips voor de zomerDe zomertijd breekt aan! Eindelijk tijd om bij te lezen over jouw vakgebied of om verhalen, nieuwe inzichten en ervaringen te lezen van mensen uit jouw vakgebied. Laat je inspireren door deze boeken en vakbladen.
NIEUW | Supportgericht werkenHet kan heel bijzonder en mooi zijn om te werken in de zorg voor mensen met een beperking. Maar wat heb je daarvoor nodig, hoe doe je dat en hoe maak je verschil?
Oproep voor jouw bijdrage aan Sozio 3 - AfgeschakeldAfgeschakeld van de samenleving: soms bedoeld, vaker onbedoeld. Het zijn de onzichtbaren of de zichtbaren die zich los voelen van de sociale omgeving. In iedere leeftijdsfase, gendertype, sociale economische status komt afschakeling voor. Heb jij hier kennis over of er ervaring mee? Sozio biedt nu de ruimte om jouw inbreng te publiceren.
VOG nu voor iedereen digitaal te ontvangenVanaf medio mei 2024 is een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) voor iedereen digitaal te ontvangen. Screeningsautoriteit Justis introduceert deze nieuwe ontvangstmethode. Sinds 20 maart 2024 is het digitaal ontvangen van een VOG in de berichtenbox van mijnoverheid.nl gefaseerd uitgerold. Tot op heden was de VOG alleen op papier te ontvangen.
NIEUW | Een wereld van verschilWat is een goed leven voor mensen met een verstandelijke beperking? Voor de meeste mensen met een verstandelijke beperking, hun verwanten, hun zorgprofessionals en beleidsmakers is het antwoord duidelijk: een goed leven is een zo ‘gewoon’ mogelijk leven, midden in de samenleving. Maar niet alle mensen met een verstandelijke beperking leven zo’n ‘gewoon’ mogelijk leven. In Nederland leven er zo’n 20.000 van hen op een instellingsterrein, afgezonderd van die ‘gewone’ samenleving. Vaak kiezen bewoners en verwanten heel bewust voor zo’n ‘ongewoon’ leven. Maar waarom?
Durf jij de verandering te zijn die de samenleving nodig heeft?Bij de Master Social Work aan de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen leiden we je op tot een essentiële schakel tussen praktijk en beleid. Je ontwikkelt de vaardigheden om kwesties aan te pakken die je signaleert in jouw sociale werkpraktijk. In de rollen van projectleider, praktijkonderzoeker, ontwerper, expert en beroepsontwikkelaar realiseer je, door te interveniëren, een duurzame verbetering in de praktijk.
Inzicht in verschillende vormen van seksuele delinquentie en meer in het nieuwe boek ZedendelinquentenRe-integratie van (ex-)delinquenten in het algemeen roept in de samenleving regelmatig flinke emoties op. Nog lastiger is het wanneer het gaat over zedendelinquenten die, na een detentie of behandeling, moeten terugkeren in de samenleving. Meer nog dan andere delinquenten worden zedendelinquenten gezien als mensen met verwerpelijk gedrag.
De zorg voor jongeren met zeer complexe psychiatrische problemen schiet tekort. Het gaat om de zogenoemde Zikos-afdelingen (Zeer Intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie). De inspectie bezocht de afdelingen na verontrustende signalen en trok harde conclusies. Een van de twee Zikos-instellingen stelde daarop een opnamestop in. Op de Zikos-afdelingen zitten jongeren van 12 tot 18 jaar met complexe gedragsproblemen die een acute psychiatrische crisis hebben.
NIEUW | Biografisch coachen in de breedteEen juiste houding, een realistische kijk op jezelf met behoorlijk wat identiteitsbesef en het kennen van ups en downs in je levensloop. Zijn dat niet de in het oog springende thema’s waar menig coach of counselor zich in zijn contact met cliënten op zal richten?
In Sozio 4 2023 is bij het artikel 'De noodzaak het patroon te herkennen en mythen te ontmantelen een tabel weggevallen'. Excuus voor het ongemak. Via de Kennisbank Sociaal Digitaal is het volledige artikel te raadplegen. Ook zijn de namen van de docenten in de juiste volgorde gezet.
NIEUW | ZedendelinquentenRe-integratie van (ex-)delinquenten in het algemeen roept in de samenleving regelmatig flinke emoties op. Nog lastiger is het wanneer het gaat over zedendelinquenten die, na een detentie of behandeling, moeten terugkeren in de samenleving. Meer nog dan andere delinquenten worden zedendelinquenten gezien als mensen met verwerpelijk gedrag.
Zojuist verschenen | HORIZON 1B: TherapeutenhandleidingEen groep voor kinderen die seksueel misbruik hebben meegemaakt. Waarom zou je daaraan beginnen als therapeut? Met alle nadruk die er in therapieland is op korte behandeltrajecten, wordt er tegenwoordig steeds vaker gekozen voor een korte aanpak. En na zo’n traject heeft een kind ook vaak minder klachten, zoals nachtmerries en wat betere concentratie op school.

Van onze partners


Congres bemoeizorg - 17 november 2024Leer op een andere manier kijken naar Bemoeizorg. Luister naar praktijkverhalen, inspirerende voorbeelden, leer de LEAP-methode, ontdek de werking van muziek in herstel en meer!
NIEUW | Jeugdzorg: Quo vadis?De sector snakt naar bruikbare ideeën, realistische toekomstscenario’s en, handzame praktijkvoorstellen zowel voor wat betreft het beleid, het bestuur, de structuur als de uitvoering.
Vacature Intensief Casemanager FilomenaBen jij een teamspeler? En draag jij mede bij aan een veilige leefomgeving? Wil jij een bijdrage leveren aan het stoppen van huiselijk geweld en kindermishandeling? Én ben jij slagvaardig en samenwerkingsgericht? Dan ben jij onze nieuwe intensief casemanager bij Filomena! Lees je mee?
NIEUW | Sozio #4 Huiselijk GeweldSozio 4 is verschenen met een speciale editie over Huiselijk geweld. Er zijn verschillende vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties zoals partnergeweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld. Deze vormen van geweld komen voor in alle sociaal-economische klassen en binnen alle culturen in de Nederlandse samenleving. Slachtoffers zijn in de meeste gevallen vrouwen en kinderen, maar het treft ook mannen, ouders en ouderen
NIEUW | Sozio #3 Licht Verstandelijk BeperktHet is een doorgaande informatiestroom: Aandacht voor mensen met LVB - in het werken met en begeleiden van. Het nieuwe nummer van circa 100 pagina's bevat weer de laatste inzichten.

Adaptief gedrag


Bij een (vermoeden van een) LVB is het van belang om het adaptief niveau van de cliënt betrouwbaar in kaart te brengen. Wetenschappelijk verantwoorde vragenlijsten zijn daarbij onmisbaar. Bekijk in dit filmpje wat Hogrefe Uitgevers te bieden heeft, of neem hier een kijkje op de website.


Nieuw | Sozio #2 Sociaal en Digitaal: een groeiende combinatieSozio #2 2023 staat helemaal in het teken van digitalisering en innovatie. Digitalisering: we kunnen er niet meer omheen. Online bankzaken regelen, digitale handtekeningen, vergaderen met collega’s, online gesprekken met cliënten, boeken lezen, live locaties delen... Zelfs binnen de zorg krijg je een computergestuurde stem, die jou om informatie vraagt.
Nieuw | Interviewen in kwalitatief onderzoekIn Interviewen in kwalitatief onderzoek presenteert Marion Matthijssen een praktische aanpak om kwalitatieve data te verzamelen aan de hand van interviewen. Door haar ruime ervaring als trainer in kwalitatief onderzoek ziet zij de behoefte bij veel onderzoekers aan praktische handvatten om goed kwalitatief onderzoek uit te voeren.