Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

Er zijn risicofactoren die ieder persoon kwetsbaar kunnen maken voor mensenhandel. Denk bijvoorbeeld aan een laag zelfbeeld, armoede, verwaarlozing, ingrijpende jeugdervaringen, verslavingsproblematiek en sociale isolatie.

In de zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) lopen begeleiders regelmatig aan tegen woonomstandigheden die zij zorgelijk achten: vervuilde huizen of huizen die zo vol staan dat ze niet meer gebruikt kunnen worden waarvoor ze bedoeld zijn.

Dave is een jongen met een LVB, de groep mensen met LVB is echter zeer divers. Onderzoek door Tranzo (Nouwens et al., 2017) heeft uitgewezen dat er vijf verschillende groepen mensen met een LVB zijn te onderscheiden, allen met hun eigen zorgbehoefte. Het is een heterogene, maar over het algemeen kwetsbare groep, die te maken heeft met een wisselwerking tussen een LVB en ongunstige omstandigheden die een verhoogd risico op allerlei problematiek tot gevolg hebben. Dit vaak in combinatie met een lage zelfwaardering.

Hoe zorg je ervoor dat mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) kunnen blijven meedoen in een complexer wordende samenleving? De Rotterdamse zorg- en ondersteuningsorganisatie Pameijer richtte hiervoor een platform op.

Een veel mooiere quote over wat verliefd zijn betekent, heb ik zelden gelezen. Deze persoon omschreef dat tijdens een interview als onderdeel van een vooronderzoek naar de seksuele beleving van mensen met een verstandelijke beperking. En de ruimte die daarvoor is in de gehandicaptenzorg.

Hij spreekt zich graag uit. Zeker over de zorg aan mensen die – net als hij – een licht verstandelijke beperking (LVB) hebben. Soms doet Johan (35) dat in interviews; soms ook via workshops, zoals binnenkort op het Jaarcongres LVB. ‘Mijn boodschap? Laat mensen met een LVB meer hun eigen leven leiden. Het Houvast bewijst dat dit kán.

Vaders. Hoe vaak hebben we het over 'vaders' wanneer we over 'ouders' spreken? Steeds meer wordt het belang van vaders onderkend in de opvoeding van kinderen. Maar zelfs in 2023 weten we nog altijd weinig. Wat vinden zij belangrijk in de opvoeding, hoe beleven zij ouderschap, wat voor vader willen zij zijn én hoe kunnen hulpverleners vaders steunen bij de opvoeding van hun kinderen als dat nodig is? Dat vaders belangrijk zijn voor de gezonde ontwikkeling van kinderen staat buiten kijf.

Bij Pro gaat het om cliënten die zijn opgegroeid in een omgeving waarin de licht verstandelijke beperking (LVB) niet of pas later is onderkend en bij wie bijkomende stoornissen niet goed zijn behandeld. De omgeving sloot lange tijd niet aan bij wat de cliënten nodig hadden, wat tot uiting kwam in ernstig probleemgedrag.

‘Ik lees een appje van mijn vriend: “Het is uit”. Wat bedoelt hij?! Ik voel de grond onder mij wegzakken. Emoties razen door mijn lijf. Ik roep begeleiding, maar ze reageren niet. Ik doe mijn deur open en ga de gang op. Een stoel vliegt door de ruimte.

De fysieke leefomgeving heeft een grote invloed op ons welbevinden en gedrag. Je ontspant in een mooi park; raakt geïrriteerd op een druk en onoverzichtelijk station; en door de manier waarop de bureaus staan, lokken ze gesprekken met collega’s uit (of remmen ze juist af).

Iemand begeleiden die half ontbloot en onderuitgezakt op de bank zit, met fastfood verspreid over de bank, voeten op tafel, zijn huisgenoten uitscheldt en jou bijna dagelijks verwijten maakt, is niet gemakkelijk. Of bewoners aanspreken op hun gedrag, vanwege ongeoorloofd zwemmen: ze zijn namelijk de dag daarvoor na sluitingstijd het zwembad ingedoken, omdat het een hele warme dag was.

Mensen met een verstandelijke beperking zijn oververtegenwoordigd in de ggz, forensische instellingen en gevangenissen. Daar worden ze echter vaak slecht herkend of verkeerd gediagnosticeerd, waardoor de juiste benadering en ondersteuning uitblijft.

In de media is veel aandacht voor mensen die traumatische gebeurtenissen meemaken. Denk bijvoorbeeld aan slachtoffers van geweld en oorlog, vluchtelingen, mishandeling en verwaarlozing binnen gezinnen, verkeerslachtoffers en seksueel misbruik.

Er wordt al snel gesproken over cliënten met ‘probleemgedrag’. Tegenwoordig ook wel bekend als: cliënten met onbegrepen gedrag. Dit zegt mijns inziens echter onvoldoende over hun werkelijke situatie. Voor iedere hulpverlener of begeleider is het steeds weer opnieuw een uitdaging om de achtergrond van dit gelabelde gedrag te begrijpen.

Drie jaar geleden is zorgorganisatie Middin, in samenwerking met het lectoraat ‘LVB en risicovol gedrag’ van Hogeschool Leiden, gestart met een project over het omgaan met risicovol gedrag in de zorg voor mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB).

Andrea was 11 jaar oud toen ze uit huis werd geplaatst. Wat een tijdelijke time-out zou zijn, werd een jarenlange 'hel', waarin ze van de ene naar de andere plek werd gestuurd. Nu heeft ze een missie: "De gesloten jeugdzorg moet stoppen."

Samenwerking komt sneller tot stand, is beter vol te houden en effectiever, wanneer deze gelijkwaardig is en gebaseerd op een diepe persoonlijke betrokkenheid. Het fundament van diepe persoonlijke betrokkenheid wordt gevormd door jouw zingevende overtuigingen, waarden en normen. Deze vormen jouw  persoonlijke kompas, dat maakt dat jij het goede wilt doen voor samenleving, doelgroep en jezelf.

In de functie van teammanager voor de afdeling Werk en Opleiding Jongeren ben je verantwoordelijk voor het aansturen van een (multidisciplinair) team van professionals waarbij de focus ligt op samenhang in werkzaamheden en brede samenwerking binnen het Sociaal Domein om doorbraken op organisatie overstijgende casuïstiek te bewerkstellingen.

Iedere professional weet het. Samenwerking is noodzakelijk om de voor samenleving of doelgroepen gewilde opbrengsten te realiseren. Tegelijkertijd kijkt lang niet iedereen uit naar samenwerking. Omdat het wordt ervaren als lastig, improductief en werkdruk verhogend of omdat samenwerkingspartners dwarsliggen en niet doen wat écht nodig is. Gezochte oplossingen werken averechts omdat deze de samenwerking ongelijkwaardiger maken en daardoor buiten bereik brengen.

Er moet meer aandacht komen voor kinderen in gezinnen waar partnergeweld en kindermishandeling plaatsvindt. Het opgroeien van kinderen in gewelddadige gezinssituaties heeft een enorme impact op hun gedrag. Veel van deze kinderen zijn zelf zowel fysiek als psychisch gewelddadig naar hun ouders en veel jongeren krijgen als puber te maken met dating geweld.

Als de jeugd de toekomst heeft moet je er ook goed voor zorgen. Wil jij als jeugdconsulent jeugdigen perspectief bieden? Dan zijn wij in Culemborg op zoek naar jou. Iedereen die in Culemborg woont, krijgt volop gelegenheid om zich in een positief (opgroei-)klimaat te ontwikkelen tot een veerkrachtige inwoner. We willen dat jeugdigen kunnen meedoen en zich verbonden voelen met onze stad.

Volgens het Verwey-Jonker Instituut is samenwerken en daarbij gedurende een langere periode veiligheid centraal zetten de belangrijkste succesfactor bij het stoppen van geweld, verwaarlozing en misbruik in afhankelijkheidsrelaties. Dit congres op 23 november 2023 in Ede laat zien dat we samen echt meer weten dan alleen. Dat juist het verschil in visie en kennis de kwaliteit van onze analyse en plannen verhoogt.

Sozio 4 verschijnt in november met een speciale editie over Huiselijk geweld. Er zijn verschillende vormen van geweld in afhankelijkheidsrelaties zoals partnergeweld, kindermishandeling, ouderenmishandeling en eergerelateerd geweld. Deze vormen van geweld komen voor in alle sociaal-economische klassen en binnen alle culturen in de Nederlandse samenleving. Slachtoffers zijn in de meeste gevallen vrouwen en kinderen, maar het treft ook mannen, ouders en ouderen

“Het woord veerkracht is gemakkelijker uitgesproken dan uitgelegd. Het lijkt zo eenvoudig. Als metafoor wordt vaak gewezen op een springveer. Die kan een bepaalde last dragen om zonder die last weer terug te springen in de oorspronkelijke toestand”, schrijft emeritus hoogleraar orthopedagogiek Jan Dirk van der Ploeg in Veerkracht, een rekbaar begrip. 

Verdiep je kennis en oefen met psychoeducatie en praktische handvaten op gebied van (pre)verbaal trauma, hechting, dissociatie, seksueel misbruik en huiselijk geweld. Doe mee met onze webinars of kijk in je eigen tijd.

Het belangrijkste dat je kan doen als je wordt afgeperst met je naaktfoto, is erover praten met iemand die je vertrouwt, bijvoorbeeld een van je ouders of een leerkracht. En besef dat het niet jouw schuld is dat jou dit is overkomen. Vind je het spannend om er met een bekende over te praten? Dan kun je ook chatten met iemand van Helpwanted.nl. Daar zitten medewerkers achter de chat die jou te woord kunnen staan en je tips en een luisterend oor kunnen bieden.

Het belang van nauw samenwerken met cliënten in het sociaal domein kan niet worden onderschat. Deze samenwerking vormt de kern van een effectieve aanpak in het ondersteunen van mensen. Door openlijk te communiceren en goed te luisteren naar de cliënt, kan een dieper begrip worden verkregen van hun behoeften, uitdagingen en doelen.

Afgelopen week is de hervormingsagenda voor de jeugdzorg besproken in de Tweede Kamer. De Kinderombudsman roept alle partijen op om het Kinderrechtenverdrag veel duidelijker de basis te laten zijn van de doelstellingen van beleid en wetgeving. Dit meldt de Kinderombudsman.

Laura, Rachel en Rosalba hebben alle hoeken van de kamer gezien. Totdat ze zeiden: genoeg. Laura pakte een mes, Rachel een pistool en Rosalba mixte gif door de gehaktballetjes van haar man. Deze vrouwen overleefden hun gewelddadige relatie door zelf moordenaar te worden.

Nadat #MeToo een begrip werd op sociale media, kwam de ene na de andere misbruikzaak aan het licht. Maar we hebben nog steeds geen idee hoe we om moeten gaan met de slachtoffers én de daders, aldus Iva Bicanic, die regelmatig als misbruik-deskundige te zien en te horen is.

Het behandelen van gehechtheids- problemen bij kinderen en adolescenten is niet eenvoudig. Er zijn niet veel behandelingen die zowel geschikt zijn voor jonge kinderen als voor pubers en wat oudere jeugd, daar brengt Dyadic Developmental Psychotherapy (DDP) verandering in. Dit is een algemene op gehechtheidstheorie en neurobiologie gebaseerde aanpak die voor jeugd in de volle breedte geschikt is.

De beschikbaarheid van het jeugdzorgaanbod komt op korte termijn in gevaar door personeelstekorten, de stijgende kosten van jeugdzorg en het toenemende gebruik. Op de langere termijn is er ‘goede hoop’ dat het jeugdstelsel zal verbeteren, stelt de Jeugdautoriteit in het rapport Stand van de Jeugdzorg.

Veerkracht is een veelzijdig woord. Dat blijkt ook uit de Merriam-Webster Dictionary waarin 25 synoniemen van veerkracht worden vermeld. In de Van Dale Thesaurus zijn het er veel minder, maar toch nog 10.

Trauma, stress en gedrag zijn nauw met elkaar verbonden. Traumatische gebeurtenissen kunnen langdurige stressreacties veroorzaken die het vermogen van het brein om adequaat te reageren op nieuwe situaties kunnen verstoren. Kennis hiervan is van cruciaal belang voor het begrijpen van de effecten van trauma op mentale en fysieke gezondheid. Met het herkennen en erkennen van (micro)trauma kan veel leed worden voorkomen. Ook biedt het kansen om vanuit traumaperspectief naar diagnostiek te kijken.

Veel sociaal professionals noemen dat bij bezuinigingen vaak het (toenemende complexe) werk met minder professionals moet worden uitgevoerd. Er komt bovendien meer nadruk op het verantwoorden van het werk en we zien administratie en regeldruk toenemen. Deze aspecten houden verband met overbelasting, met verzuim als gevolg. Wat kun je als behandelaar doen wanneer iemand de dupe is geworden van werkdruk, stijl van leidinggeven en/of eigen perfectionisme?

"Ik ben methodoloog. Dat wil zeggen: iemand die is gespecialiseerd in methoden en technieken van onderzoek. Het mooiste vak ter wereld! Behalve methodoloog ben ik een bofkont. Ik heb niet alleen in Nederland, maar ook in vele landen van Europa les mogen geven in onderzoek. Soms ook daarbuiten, zoals Curaçao en Bali. Naast lesgeven ben ik door de jaren heen steeds vaker gevraagd om docenten te trainen op het gebied van onderzoek, opleidingen te accrediteren en promovendi te begeleiden.

Er wordt gewerkt aan de 2023-thema-editie LVB (september) van het vakblad Sozio. Doel is om in circa 100 pagina's de laatste inzichten te delen. U kunt dit nummer uiteraard alvast bestellen, maar we bieden u ook de gelegenheid een artikel (van uw hand) voor te stellen.

We begonnen ooit met een droom: een platform ontwikkelen waar ruimte is voor nuance, interactie en zo veel mogelijk kanten van pleegzorg. Niet om te scoren maar om ruimte te maken voor een nieuw geluid. Als pleegouder word je al snel de hemel in geprezen. En op een ouder van een uit huis geplaatst kind kan juist neergekeken worden.

Rapport na rapport toont aan hoe kansenongelijkheid doorwerkt. Arme mensen gaan gemiddeld zeven jaar eerder dood en belanden vaker in de schulden en de criminaliteit. "Klasse laat je nooit los", weet docent Milio van de Kamp (31) uit eigen ervaring (bron: eenvandaag).

Alleen hard werken helpt niet om met werkdruk en gestelde werkeisen om te gaan en tevreden personeel te behouden. De weg is samen ‘hart’ werken bij de uitdagingen die de organisatie tegenkomt. Medewerkers die samen hart werken, ervaren meer eenheid, verbinding en werkplezier.

Amsterdam, 25 mei 2023 - Vandaag organiseert HVO-Querido samen met Aedes, Valente, de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Ministerie van VWS ‘de Parade tegen dakloosheid’. Hier komen mensen van tientallen organisaties uit verschillende sectoren samen met één doel: dakloosheid bestrijden. Met als gezamenlijke ambitie – vanuit het Nationaal Actieplan Dakloosheid: Eerst een Thuis – dat iedereen in Nederland in 2030 een thuis heeft. Samen gaan zij op zoek naar innovatieve en duurzame oplossingen. Die zijn hard nodig, want steeds meer mensen in Nederland zijn dak- of thuisloos.

Kort geleden verscheen bij SWP het boek ‘Immuno-Psychiatrie’ van immunoloog en em. hoogleraar Hemmo Drexhage. Beatrice Keunen, oud-hoofdredacteur van Balans Magazine, werkte mee aan de totstandkoming ervan. ‘Ik vroeg mij af, net als velen met mij: Waarom krijgen juist deze mensen met juist deze mentale uitdagingen in hun leven te maken? En wat biedt hen dan optimale ondersteuning, waardoor hun ontwikkeling zo min mogelijk wordt beperkt?’

Psychologen en orthopedagogen moeten vaak een diagnose vaststellen. Maar waaraan moet een professionele aanpak van diagnose en classificatie precies voldoen? Heeft een diagnose en classificatie alleen positieve effecten op de cliënt? Hoe zit het met stigma? Kan het ook anders? Op deze vragen worden in dit boek antwoorden gegeven.

Sozio #2 2023 staat helemaal in het teken van digitalisering en innovatie. Digitalisering: we kunnen er niet meer omheen. Online bankzaken regelen, digitale handtekeningen, vergaderen met collega’s, online gesprekken met cliënten, boeken lezen, live locaties delen... Zelfs binnen de zorg krijg je een computergestuurde stem, die jou om informatie vraagt.

Jongeren hebben een duidelijke visie op wat voor hen belangrijk is in de ondersteuning op weg naar volwassenheid. Ze kunnen dit zelf heel goed onder woorden brengen en advies hierover geven. Helaas blijven hun adviezen nog te vaak in de la liggen en wordt hun stem niet of onvoldoende gehoord.

Bijna de helft van de pleegkinderen in ons land groeit op in een gezin met een andere levensovertuiging dan die van de biologische ouders. Bijvoorbeeld islamitische kinderen in een christelijk gezin. "Wat je zelf niet gelooft, is moeilijk uit te dragen, maar we vragen pleegouders altijd het kind de ruimte te geven", vertelt Petra Wilbrink, matcher van een pleegzorgorganisatie in 'Dit is de dag'.

In Interviewen in kwalitatief onderzoek presenteert Marion Matthijssen een praktische aanpak om kwalitatieve data te verzamelen aan de hand van interviewen. Door haar ruime ervaring als trainer in kwalitatief onderzoek ziet zij de behoefte bij veel onderzoekers aan praktische handvatten om goed kwalitatief onderzoek uit te voeren.