Stepped diagnosis is een model dat Batstra opstelde met Allen Frances, de voorzitter van de DSM-IV.

Communicatie 

‘Het idee achter de DSM (diagnostic and statistical manual of mental disorders) is goed: de communicatie over psychische stoornissen tussen professionals verbeteren’, schrijft Batstra op de website van de Rijksuniversiteit Groningen.  ‘(…) Dan weten professionals als ze bijvoorbeeld praten over sociale angst over welk soort problemen ze het hebben. Maar helaas zijn de criteria steeds meer een eigen leven gaan leiden. Je krijgt nu bijvoorbeeld een behandeling alleen vergoed wanneer je voldoet aan de criteria van een DSM-hokje.’

Beschrijving van problematisch gedrag

Volgens Batstra wordt vaak vergeten dat een DSM-label, bijvoorbeeld ADHD, een beschrijving geeft van een bepaald type problematisch gedrag. ‘Het is niet de vaststelling van een ziekte, zoals je bijvoorbeeld diabetes met een test kunt aantonen. Van de ongeveer driehonderd syndromen in de DSM is er geen enkele waarbij er een lichamelijke oorzaak is gevonden, ondanks het feit dat er vanaf 1980 ontzettend veel geld en onderzoektijd aan is besteed.’

Stigmatiserend en onnodig

‘Een DSM-classificatie is duur, stigmatiserend en meestal onnodig voor psychologische of (ortho)pedagogische hulp. Niet zelden zijn psychische klachten een signaal dat iemand zijn leven anders moet inrichten, bijvoorbeeld meer rust nemen, of bepaalde vaardigheden aan moet leren zoals assertiviteit. Psychologen en pedagogen zijn erin gespecialiseerd om deze onderliggende factoren boven tafel te krijgen en cliënten (of hun ouders) te ondersteunen bij het zelf realiseren van veranderingen in hun leven.’

Nieuw model: stepped diagnosis

Batstra pleit voor een nieuw model. Het stepped diagnosis model. Dat heeft ze samen met de voorzitter van de DSM-IV, Allen Frances, opgesteld. Doel: overdiagnostiek voorkomen zonder onderbehandeling te riskeren. Batstra: ‘Deze stepped diagnosis is inmiddels omarmd door het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP). Het model houdt in dat de zorgverlener vóór het stellen van een DSM-diagnose een aantal stappen doorloopt; normaliseren (is het gedrag of gevoel een logische reactie op de omstandigheden?), watchful waiting (wat kan de tijd doen?), indien nodig een minimale interventie (zoals e-health) of een zwaardere interventie (korte therapie), en ten slotte, als klachten en disfunctioneren aanhouden, doorverwijzen naar specialistische hulp (voor DSM-classificatie en eventueel medicatie).’

 Bron:  Rijksuniversiteit Groningen