Bij huiselijk geweld denken we vaak aan fysiek en seksueel geweld, het grootste gedeelte betreft echter dwingende controle. Dit is een nog vrij onbekende vorm van huiselijk geweld met enorm veel impact. Dit geweld vindt plaats achter de voordeur en dat betekent dat we er niet direct getuige van zijn. Je kunt het niet direct zien en dat maakt signaleren ingewikkeld. 

Wat is dwingende controle?
Stichting Het Verdwenen Zelf definieert dwingende controle als een onzichtbaar en eenzijdig patroon van handelingen die bedoeld zijn om iemand ondergeschikt en afhankelijk te maken, door het slachtoffer te isoleren van bronnen van steun, diens middelen en capaciteiten te exploiteren voor persoonlijk gewin, hem of haar de middelen te ontnemen die nodig zijn voor onafhankelijkheid en de mogelijkheid zich te verweren, en het alledaags gedrag te reguleren. Hierbij wordt (soms subtiele) dwang gehanteerd: bedreigingen, vernedering en intimidatie en ander misbruik dat wordt gebruikt om het slachtoffer te straffen of bang te maken. Dit destructieve gedrag wordt afgewisseld met ogenschijnlijk positief gedrag om het slachtoffer op een dwaalspoor te brengen en nog meer te binden. Dwingende controle is gericht op een partner of een intieme naaste zoals kinderen.

De meeste mensen in de samenleving herkennen deze vorm niet vanwege het verborgen karakter. Plegers van dwingende controle lijken vaak leuke fijne en charmante mensen in contact met de buitenwereld. Er ligt echter vaak een narcistische) persoonlijkheidsstoornis of psychopathie aan ten grondslag.

School als vindplaats voor huiselijk geweld
Elk kind gaat naar school en of we willen of niet, we komen leerlingen tegen die te maken hebben met huiselijk geweld. Wat zijn dan de signalen waar we op moeten letten? Wat kunnen we waarnemen aan deze kinderen? Hierop is helaas geen eenduidig antwoord te geven. De signalen zijn zeer divers en variëren van enorm aangepast gedrag tot zeer opstandig of grensoverschrijdend gedrag en alles wat er tussenin zit. Kortom we hebben geen signalenlijst tot onze beschikking.
 
Wat we wel weten is dat leerlingen die in een onveilige thuissituatie leven de hele dag ‘aan’ staan. Zij zijn voortdurend op hun hoede en ervaren geen rust, geen veiligheid. Ze nemen dit ook mee in de schoolsituatie, zelfs als ze daar wel veiligheid ervaren. Deze leerlingen gaan vaak graag naar school, waar ze de relatieve rust van de schoolomgeving ervaren.

Lees het artikel hier of word abonnee en krijg toegang tot alle artikelen van Sozio op sociaaldigitaal.nl.

Over de auteur
Jeannette Schasfoort is orthopedagoog en ze werkt geruime tijd in het mbo onderwijs als specialist in de hulpverlening aan studenten. Daarnaast heeft ze een eigen praktijk waarbij ze kinderen, jongeren en ouders begeleidt die slachtoffer zijn van dwingende controle. Verder is ze aangesloten bij het netwerk van coaches en therapeuten van Het Verdwenen Zelf, geeft trainingen aan professionals en slachtoffers en is tevens stafcoördinator.