De resultaten van de behandeling van depressies in de dagelijkse praktijk zijn vaak minder hoopvol dan RCT’s suggereren. Een oorzaak is dat patiënten uit de “echte wereld” verschillen van deelnemers aan trials; patiënten uit de dagelijkse praktijk zijn vaak minder ernstig ziek dan die in trials, maar ze zijn wel vaak suïcidaal en hebben in meerderheid andere psychiatrische stoornissen of verslavingen. Dat zijn verschijnselen die bij trials juist redenen zijn om mensen uit te sluiten voor deelname.

Antidepressiva
Ook hebben patiënten uit de dagelijkse praktijk vaak wél antidepressiva gebruikt voordat ze aan psychotherapie beginnen.  

 Andere verklaringen

Van der Lem is in haar onderzoek ingegaan op een aantal andere mogelijke verklaringen voor het verschil tussen efficacy (werkzaamheid) en effectiveness (effectiviteit) bij depressiebehandeling. Waarschijnlijk zijn er andere verschillen tussen trialdeelnemers en patiënten uit de dagelijkse praktijk die van invloed zijn op het behandeleffect: verschillen in motivatie en therapietrouw bijvoorbeeld. Daarnaast zijn er verschillen tussen behandelaars die meedoen aan een trial en behandelaars in de dagelijkse praktijk: verschillen in werkdruk, motivatie en protocolgetrouwheid. De polikliniek waar een trial wordt uitgevoerd verschilt van de dagelijkse praktijk: trials worden vaak uitgevoerd in gespecialiseerde centra en er wordt voor een trial veel geïnvesteerd in therapietrouw en het voorkomen van uitval van behandelafspraken.

Placebo-effect

Waarschijnlijk is het placebo-effect in RCT’s groter dan in de dagelijkse praktijk. Dat draagt bij aan het verschil in behandelresultaat tussen trials en de dagelijkse praktijk.

Publicatiebias

Tot slot is er meestal sprake van publicatiebias bij RCT’s: trials die een positief resultaat laten zien worden vaker gepubliceerd dan trials die een negatief effect of geen effect hebben gevonden. Het feit dat deze laatste trials niet worden gepubliceerd, vergroot de verschillen tussen in meta-analyses gerapporteerde efficacy en effectiveness.

Bron: LUMC