Piet (64) woont in een Noord-Hollands dorpje. Na een moeizaam huwelijk van 38 jaar is hij vorig jaar gescheiden. "Ik weet niet wat dat is, verliefd zijn. Ik weet eigenlijk ook niet hoe het voelt om van iemand te houden. Ik trouwde omdat iedereen trouwde. Ik wilde er gewoon bij horen." Piet weet dat hij zijn vrouw niet gelukkig heeft kunnen maken, dat hij haar schade heeft toegebracht en dat vreet aan hem. "Mijn vrouw zei steeds dat ze veel tekort kwam, maar ik begreep het niet, wát deed ik dan verkeerd?” Zeven jaar geleden kreeg Piet de diagnose autisme. Het maakte hem heel veel duidelijk: "Ik weet dat ik dingen verkeerd aanpak, maar ik voel er niks bij. En toch lijd ik eronder."
Gijs hoorde op zijn 30ste dat hij autisme heeft. Een diagnose die kwam na jaren waarin hij naar eigen zeggen ‘in een achtbaan’ leefde. Gijs heeft een problematische jeugd van weglopen, teveel drank en teveel blowen en een continue angst om gek te worden. Hij probeerde de werkelijkheid kloppend te maken met een heleboel rigide regels: "Zo had ik begrepen dat je in een relatie heel vaak ‘ik houd van je’ zegt tegen je partner. Maar dat bleek ik veel te vaak te zeggen."
Na zijn diagnose las Gijs alles wat los en vast zit over autisme en hij besloot er zijn werk van te maken. Inmiddels is hij autisme-coach: hij geeft cursussen aan ouders, hulpverleners en andere mensen met autisme. Gijs neemt de cursisten mee in zijn hoofd. Een basale emotie als lachen is voor hem studiemateriaal: "Het was voor mij heel moeilijk een lach te ‘duiden’. Lacht iemand me toe of lacht iemand me uit? Als iemand lachte dan werd ik onzeker en sloeg ik dicht."
En dan het verhaal van Johan (36) en Irma (35). Johan is plaatwerker en sleutelt iedere avond in zijn garage aan crossauto’s. Hij kan niet omgaan met de enorme verandering die de geboorte van zijn dochtertje Lisa teweeg brengt. In zijn beleving ‘pikt’ Lisa zijn leven in. "Op mijn papadag lag die kleine in de wieg, ik zat in mijn eentje en ik dacht: wat moet ik nou? Ik vloog tegen de muur op. Ik had allemaal dingen die ik wilde doen en ik kon eigenlijk niks." Irma weet niet meer wat ze met haar man aan moet en zoekt hulp. Na een lange zoektocht horen ze dat Johan autisme heeft.
Met hulp van een psycholoog houden ze het samen vol. Irma beseft dat ze heel veel moet geven: "Johan doet enorm zijn best, maar het meeste komt van mij." Ze weet dat Johan het liefst de hele week elke avond in de schuur zou zitten, maar ze hebben het compromis bereikt dat hij twee avonden in de week thuis is. "Dat doet hij voor mij, voor ons."
Ondanks alles is de liefde gebleven, al heeft Irma veel verwachtingen moeten loslaten. Bij de psycholoog heeft Irma leren inzien dat het voor Johan ook een strijd is. "Ik ben niet de enige die het moeilijk heeft. Hij moet ook maar overleven in een wereld die hem niet begrijpt. Ik heb hem leren begrijpen denk ik, en hij mij. Daarom rooien we het samen heel goed."
RKK, 25 minuten.
(Over) Leven met autisme werd uitgezonden op 30 maart op Ned 2.
Bekijk de reportage.
