Dat blijkt uit onderzoek waarop sociologe Marieke van de Rakt op 11 januari promoveert aan de Radboud Universiteit Nijmegen.

Criminele vaders
Ook kinderen van criminele vaders hebben een grotere kans om zelf ook het verkeerde pad op te gaan. Wanneer een vader meer dan vijf keer is veroordeeld, dan is de kans drie keer zo groot dat zijn kind ook met justitie in aanraking komt. Dit vergeleken met vaders die nooit met justitie in aanraking zijn geweest. Met elke veroordeling neemt die kans toe. Juist kort nadat de vader het delict heeft gepleegd is de kans dat het kind ook het verkeerde pad kiest het grootst.

Criminele levenslopen
Van de Rakt analyseerde de criminele levenslopen van 3500 veroordeelde vaders, een representatieve steekproef van vier procent van alle veroordeelde verdachten in 1977. Ze waren veroordeeld voor delicten variërend van winkeldiefstal tot delicten met geweld zoals mishandeling en moord. Het merendeel van deze veroordeelden had kinderen. Van de Rakt inventariseerde de levensloopbanen van deze 8000 kinderen vanaf hun twaalfde jaar. Die gegevens vergeleek ze met die van een controlegroep.

Verdrietig
Echtscheiding, met of zonder criminele vader, geeft hoe dan ook een groter risico op een justitiële veroordeling van het kind. De onderzoekster noemt mogelijke oorzaken: ‘Echtscheiding is voor kinderen zeer stressvol en traumatisch. Ze komen vaak in een andere situatie, ook financieel, soms ontbreekt het aan toezicht. Juist in de adolescentie is de band tussen kinderen en ouders erg belangrijk. Raakt die ontwricht dan kunnen kinderen probleemgedrag ontwikkelen. Criminaliteit behoort daar ook toe.’

Geen bewijs
Overigens wordt in criminele gezinnen wel veel vaker gescheiden. De helft van de huwelijken van de veroordeelden in deze onderzoeksgroep eindigt in een scheiding, tegenover twintig procent uit de controlegroep.Van de Rakt veronderstelde aanvankelijk dat scheiding misschien ook een positieve ontwikkeling zou kunnen hebben op de kinderen. Het opgroeien bij de moeder en losmaking van de vader zou hen dan juist kunnen behoeden voor criminaliteit. Maar daarvoor vond ze geen bewijs.

Criminele gezinnen
Uit het onderzoek van Van de Rakt blijkt dat het criminele gedrag van gezinsleden sterk samenhangt. Niet alleen vader en zoon, maar ook moeders en broers en zussen plegen delicten. De invloed van criminele vaders en criminele moeders (komt minder vaak voor) op de criminele ontwikkeling van kinderen is ongeveer even groot. De verwachting was dat moeders - gezien hun grote rol in de opvoeding van kinderen - een grotere invloed op het criminele gedrag van hun kroost zouden hebben. Deze verwachting kwam niet uit. Moeders en vaders blijken even belangrijk. Veroordelingen van broers en zussen bleken zeer sterk samen te hangen.

Niet alleen de dader, ook zijn gezin begeleiden
Een vader met een strafblad of een vader in detentie kan dus een risicofactor zijn voor het crimineel worden van kinderen. Van de Rakt hecht eraan te benadrukken dat die kans er is, maar dat die ook niet overdreven moet worden. Wel vindt ze dat kinderen uit gezinnen waar een van de ouders veroordeeld wordt of is, extra aandacht moeten krijgen. Dat kan op school, via de schoolarts, of via de jeugdzorg.

Systeemgerichte aanpak
Van der Rakt is voorstander van een meer systeemgerichte aanpak, waarbij niet alleen justitie kijkt naar strafoplegging en de dader, maar dat juist het achterblijvende gezin wordt begeleid. Een dergelijke aanpak zou kunnen voorkomen dat gezinsleden afglijden in de criminaliteit.

 Bron: Radboud Universiteit Nijmegen