Vakblad voor sociaal professionals
en het sociaal domein

Beroepskrachten en vrijwilligers beheren samen buurtboerderij

De komende jaren wordt een grotere inzet van vrijwilligers verwacht. De politiek spreekt van een participatiesamenleving waarbij professionals minder taken krijgen en vrijwilligers die overnemen. Bij Buurtboerderij Ons Genoegen in Amsterdam doen ze het al jaren. Er werken 4 beroepskrachten en ongeveer 75 vrijwilligers. Hoe doen ze dat? Een reportage.
Beroepskrachten en vrijwilligers beheren samen buurtboerderij

Het is een zonnige dinsdagmiddag. Wie het terrein oploopt, wordt begroet door de boerderijhond en direct daarna door een van de vrijwilligers. Zoals Jan, die aan het werk is in de rumoerige keuken van het boerderijrestaurant. Aan de lopende band verlaten dienbladen met kopjes koffie en broodjes de keuken.  ‘Ik ben hoofd afwas’, vertelt hij. ‘Ik heb een longziekte waardoor ik niet te zwaar werk kan doen. Mijn moeder had dezelfde ziekte en is daar afgelopen jaar aan overleden. Ik ben verslaafd geweest en heb op straat geleefd, maar ben nu tien jaar clean en heb een eigen huis hier vlakbij de boerderij.’

 

Een gedeelte van de vrijwilligers is verbonden aan de Regenboog Groep. Die organisatie biedt hulp aan dak- en thuislozen en mensen met een verslavings- of psychiatrische achtergrond. Sinds 2010 is het beheer in handen van deze groep. Dat houdt in dat vier begeleiders zorgen voor structuur op de boerderij, zoals de dagelijkse werkbesprekingen, het vrijwilligerscontract en het schorsingsprotocol. Begeleider Frans de Jong: ‘De beroepskrachten zorgen ervoor dat er niet te veel professionele kaders zijn. De vrijwilligers vormen de ruggengraat van de boerderij, dat is altijd al zo geweest.’ Die vrijwilligers organiseren onder andere kinderfeestjes en geven yoga, schilderlessen en mindfulnesstrainingen. Ook kunnen bezoekers een schaap adopteren op de zorgboederij. Toen de boerderij in 2001 werd gekraakt door buurtbewoners, sloten vrijwilligers zich aan om die te behouden.

 

Weggeefwinkel
Anno 2014 hangt er op de boerderij nog steeds een vrijbuiterssfeer, vooral te zien aan het gemêleerde volk dat de boerderij bezoekt. Er vinden ontmoetingen plaats tussen onder andere kunstenaars, buurtbewoners, stadsmensen en buitenlui. Maar ook mensen die zorg ontvangen van een hulpinstantie of die juist vermijden: de zogenaamde zorgmijders. Die contacten kunnen ontstaan rondom de schapenwei, tijdens een maaltijd in het eetcafé, in de prachtige tuin of op het bankje voor de weggeefwinkel. Daar zit vrijwilligster Ilona. ‘Een ideaal plekje’, vindt ze. Sinds ze twee jaar geleden als vrijwilliger aan het werk is gegaan, heeft ze zich ontpopt tot de moeder van de weggeefwinkel. Mensen weten haar te vinden als ze spullen komen afleveren of een boek, kledingstuk of keukenbenodigdheden zoeken die een tweede leven tegemoet gaan.

 

‘Tegenwoordig hoor je veel termen als ‘mensen in hun eigen kracht zetten’ of ‘empowerment’. Dat speelt hier niet zo, want voor ons is dat allemaal vanzelfsprekend’, zegt begeleider Frans. ‘Soms ontstaan er conflicten omdat er veel verschillende persoonlijkheden werken, maar die lossen we weer op. Het groepsproces werkt als vanzelf.’ Ilona: ‘Je hebt hier veel persoonlijke gesprekken, een luisterend oor is vaak genoeg voor mensen. Ik vind het belangrijk om geprikkeld te blijven en dat gebeurt hier doordat je van elkaar leert. Iedereen weet namelijk weer iets nieuws.’ De samenwerking met de andere vrijwilligers gaat bij Ilona als vanzelf.

 

Ivoren toren

De vrijwilligers hebben een prominente taak op de boerderij. Het meubilair is bijvoorbeeld gemaakt door vrijwilligers en de tuin is door hen aangelegd. Maar ook het bedienend personeel, de keukenstaf, het tuinonderhoud, de technische dienst, het bestuur; er zijn allemaal vrijwilligers bij betrokken. Frans: ‘Ze steken er veel tijd in en voelen een grote verantwoordelijkheid. Dat maakt dat de boerderij ook van hun is.’ Volgens hem wringt het daar wel eens. ‘Soms zijn vrijwilligers bang dat hulpverleners vanuit een ivoren toren gaan heersen, maar dat doen we absoluut niet.’ De vrijwilligers hebben veel inspraak, de beroepskrachten treden bemiddelend op als er een conflict ontstaat.

 

‘De boerderij volledig op vrijwilligers laten draaien, is een utopie', zegt Frans. 'Veel van hen hebben zelf veel meegemaakt en komen juist hier omdat er veiligheid van ondersteuning is. Er wordt uitgelegd, aangestuurd en ondersteund.’ Vrijwilligers die zich goed ontwikkelen, kunnen bijvoorbeeld teamleider worden van het keuken- of techniekteam. Die leiders nemen werk van de professionals uit handen. Voor sommigen is het zelfs een opstap naar de reguliere arbeidsmarkt.

 

Onbetaalbaar

De begeleiders van de Regenboog Groep zijn er vooral om bij te sturen als vrijwilligers er onderling niet uit komen. Frans: ‘Soms worden er innovatieve ideeën bedacht, maar zijn die niet haalbaar.’ Daardoor ontstonden er in het verleden wel eens conflicten. Enkele vrijwilligers hadden het gevoel dat professionals hen beperkten bij de uitvoering van hun ideeën. ‘Dat ongenoegen werd dan geuit op de Facebookpagina van de boerderij.’ Zorgen dat er geen onduidelijkheid bestaat over de verwachtingen over en weer, daarin ligt een van de grootste uitdagingen van de professional. Op diezelfde Facebookpagina staat in een post de grote waardering voor vrijwilligers te lezen: ‘Vrijwilligers worden niet betaald. Niet omdat ze waardeloos zijn, maar omdat ze onbetaalbaar zijn.’

 

 

Buurtboerderij Ons Genoegen, Spaarndammerdijk 319, Amsterdam. www.buurtboerderij.nl

 

Lees ook:

Leerproject voor kinderen met gedragsproblemen



Naar homepage


Simone van Iperen,

Relevante categorieën: