‘Ervaringsdeskundigheid is hot’, zei lector Jean Pierre Wilken afgelopen woensdag op het symposium voor ervaringsdeskundigheid aan de Hogeschool van Amsterdam. De bijeenkomst stond in het teken van het vijfjarige jubileum van het overleg Hoger Onderwijs voor Ervarings Deskundigheid (HOED). ‘Vergeleken met vijftien jaar geleden is er een wereld van verschil. Er is nu meer erkenning voor ervaringsdeskundigheid, er zijn cursussen ontwikkeld en in 2012 werd er een vakvereniging voor ervaringswerkers opgericht.’

‘Ook het hbo besteedt meer aandacht aan ervaringsdeskundigheid’, zegt Wilken. De Hanzehogeschool in Groningen biedt een aparte tweejarige opleiding voor ervaringsdeskundigheid aan. Bij andere hogescholen gaat het alleen om een specialisatie. Studenten krijgen dan een diploma Social Work met een certificaat Ervaringsdeskundigheid. ‘En hier zit een spanningsveld’, constateert Jos Terhaag, docent SPH bij Hogeschool Fontys. ‘Studenten willen worden opgeleid tot ervaringswerkers, maar krijgen toch alle hulpverleningscompetenties aangeleerd.’

Anders zijn
‘Mijn ervaring werkte eerst alleen maar in mijn nadeel’, zegt Valerie. Ze zit in het vierde jaar van de opleiding SPH. ‘Ik voelde me onzeker en anders. Maar door de specialisatie ervaringsdeskundigheid werd mijn ervaring mijn kracht. Ik voelde me een overwinnaar in plaats van een slachtoffer.’

‘Ik merkte dat contacten in de hulpverlening makkelijker verliepen omdat ik kon vertellen dat ik hetzelfde had meegemaakt’, zegt Hilde, die zelf een psychische kwetsbaarheid heeft en nu als ervaringswerker in de geestelijke gezondheidszorg werkt. Nicole kampte vroeger met een eetstoornis, maar wilde hulpverlener worden om te laten zien dat herstel mogelijk is. ‘Ik zag dat medestudenten nog in een roze wolk leefden over de hulpverlening, maar ik kende de andere kant ook.’ Ze heeft Proud2Meet ontwikkeld, waar mensen met eetstoornissen elkaar kunnen ontmoeten.

Openheid stimuleren
‘Ik durf te stellen dat studenten met eigen ervaringen het zwaarder hebben’, zegt docent SPH Jos Terhaag. ‘Ze lopen tegen vooroordelen en stigma’s aan en hebben voortdurend het gevoel zich te moeten bewijzen.’ Studente Anne herkent dat. ‘Er werd bijvoorbeeld gezegd: “Verslaafden zijn dom, waarom stoppen ze niet gewoon?” Ik durfde toen niets te zeggen. Ik vertelde alleen over mijn verleden als ik in een klas zat waar een goede sfeer was.’

Verschilt het bij het reguliere traject per klas of je eerlijk kunt zijn, bij een specialisatie ervaringsdeskundigheid zit je bij lotgenoten in de groep en is het al een stuk makkelijker. ‘Je luistert naar anderen en bent eigenlijk met elkaar aan het hulpverlenen’, zegt Timo, derdejaarsstudent SPH. ‘Hulpverlening werd toen echt voor mij.’ Hij denkt dat het in reguliere klassen zou helpen als een docent zich zelf ook kwetsbaar opstelt, ervaringen deelt, goed doorvraagt en herhaaldelijk zegt dat je alles met elkaar kunt delen.

Weggestuurd door bewakers
Akbar Barani doceert het keuzevak ‘Van ervaren naar kennis’ aan de Hogeschool van Amsterdam. Hij geeft het voorbeeld van een student die zei: ‘Ik heb zo vaak mijn verhaal verteld, maar nu zie ik nieuwe dingen.’ Een ander vertelde: ‘Nu pas besef ik hoeveel ik aan mijn hulpverlener heb gehad. Ik ga contact met hem opnemen om hem te bedanken.’ ‘De studenten waren een steun voor elkaar en we kwamen altijd tijd tekort’, lacht Barani. ‘Soms praatten we buiten voor de deur nog verder, één keer op het station. En we hebben zelfs meegemaakt dat we werden weggestuurd door bewakers.’  

Lees ook het artikel van Alie Weerman, Simona Karbouniaris & Jos Terhaag over de ontwikkelingen rond hoger onderwijs voor studenten met 'specifieke bagage'.

'Ervaringsdeskundigheid is hot', zei Jean Pierre Wilken donderdag op het symposium van de HOED.

Akbar Barani wordt bedankt door dagvoorzitter Rikkie Overbeek.