Sociale wijkteams zijn sinds een jaar of vijf sterk in opkomst. Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning en Welzijn Nieuwe Stijl heeft de samenwerking tussen sociale professionals - en daarmee de sociale wijkteams - een flinke impuls gekregen. Hoewel de inzet van de teams inmiddels vanzelfsprekend lijkt geworden, is het succes daarvan allerminst zeker. De noodzaak om radicale veranderingen aan te brengen in de samenwerking tussen alle spelers in het sociale domein, leidt vaak tot spanningen en onzekerheid bij professionals en hun organisaties.

Sociaal Werk in de Wijk
Het programma Sociaal Werk in de Wijk (SWW) volgt inmiddels twee jaar van dichtbij tien sociale wijkteams, verspreid over het land. Samen met de deelnemende werkveldorganisaties ondersteunen we deze teams bij vernieuwingen in de praktijk en beschrijven we de ontwikkeling die ze doormaken. In de gratis brochure geven we weer wat een sociaal wijkteam in essentie behelst op basis van de analyse van deze praktijkervaringen.

Vragen
We gaan in op de volgende vragen: Wat is het doel en de opdracht van de sociale wijkteams? Hoe zijn deze teams samengesteld? Wat zijn de taken en de werkwijze van een sociaal wijkteam? Wat moeten sociale professionals ervoor kunnen? Welke voorwaarden dienen organisaties en gemeenten te scheppen om het sociaal wijkteam goed te laten functioneren? En welke dilemma’s en problemen doen zich voor bij de constructie van sociale wijkteams?

Juist die dilemma’s leveren stof tot nadenken op:

• Om winst te boeken bij het investeren in generalistische hulp- en dienstverlening dicht op de leefwereld, is een verschuiving nodig binnen het systeem van zorg en welzijn. Immers, meer lichte hulp aan de voorkant moet tot minder zware hulp door g specialiseerde professionals leiden. Op dit moment zie je dat de winst die geboekt wordt door inzet van de sociale wijkteams, vooral op andere plekken zichtbaar is.
• Een lastig punt is het lagere vertrouwen in sociale professionals in de eerste lijn ten opzichte van meer specialistische professionals in de tweede lijn. Hoewel er veel nadruk gelegd wordt op de effectmeting en effectieve interventies, blijft de eerste lijn in dat opzicht achter bij de gespecialiseerde zorg in de tweede lijn.
• Uitgangspunten als ‘eigen kracht’ en ‘zelfregieversterkend werken’ zijn soms problematisch en worden te vaak ‘plat’ ingevuld. Er zijn grenzen aan de maakbaarheid van de samenleving en kwetsbare mensen en achterstandsgroepen zullen altijd blijven bestaan. Ingrijpen bij kwetsbaarheid en in achterstandssituaties vereist invoelend vermogen en normatieve reflectiviteit.
• Haast is vaak een probleem bij de vorming van sociale wijkteams. Een cultuuromslag op alle niveaus – van bewoners tot de regering - vergt minimaal tien tot vijftien jaar. Dat gegeven spoort niet met de torenhoge verwachtingen en ambities waarmee de teams vaak zijn omgeven.
• De rol van de gemeente is niet altijd even duidelijk. Wethouders en ambtenaren bepalen het beleid en gaan soms ook op de stoel van de uitvoerende sociale professional zitten.
• Veel organisaties uit de eerste en tweede lijn willen graag participeren in het sociaal wijkteam. Eigenbelang speelt daarbij onvermijdelijk een rol, zoals continuïteit van de eigen organisatie en het willen vasthouden aan de eigen visie, doelstellingen en werkwijzen.

Sociaal Werk in de Wijk

Het programma Sociaal Werk in de Wijk (SWW) is opgezet om een impuls te geven aan de professionele kwaliteit van het sociaal werk in de eerste lijn. Sociaal Werk in de Wijk is een initiatief van het werkveld, waarin tien organisaties op het gebied van welzijn en maatschappelijke dienstverlening de krachten hebben gebundeld met een drietal landelijke partners: het lectoraat Maatschappelijk Werk van Hogeschool Inholland, MOVISIE, en de MOgroep. Met elkaar ontwikkelen we nieuwe werkvormen. Daarbij staan vier thema’s centraal: ‘De nieuwe professional’, ‘Samenwerken in de wijk’, ‘Informeel-formeel’ en ‘Substitutie tussen tweede en eerste lijn’.

Hilde van Xanten

 
 

Klik hier om de uitgebreide brochure Samenwerken in de wijk, actuele analyse van sociale wijkteams te lezen.