Elk jaar maken in Nederland 1500 mensen een einde aan hun leven. Dat is ruim twee keer zo veel als het aantal mensen dat in het verkeer om het leven komt. Volgens Paul van Hoek, trainer en sociaal psychiatrisch verpleegkundige laten hulpverleners belangrijke mogelijkheden liggen om tot suïcidepreventie te komen. Hij heeft een training ontwikkeld voor hulpverleners – ‘Eigenlijk zegt u dat u dood wilt’ – wat ook de titel is van een boek over dit onderwerp. Op 26 april wordt een symposium georganiseerd over suïcidepreventie (zie onder).

Doodswens
Suïcidaal gedrag is een breed begrip. Van Hoek: ‘Het omvat het brede spectrum van de gedachte: “van mij hoeft het meer”, rondspoken bij het spoor tot er daadwerkelijk een einde aan maken.’ In de tien jaar dat Van Hoek zich in het onderwijs professioneel met dit onderwerp bezighoudt, heeft hij gemerkt dat hulpverleners wel in staat zijn om met elkaar over de doodswens van hun cliënten te praten maar veel minder met die cliënt zelf.

Heilige huisjes
En dat hoeft niet zo moeilijk te zijn, zegt hij. ‘Als we maar bereid zijn dat er een aantal heilige huisjes omver gaan in de hulpverlening.’
Welke heilige huisjes?
‘Allereerst het uitgangspunt in de hulpverlening dat je niets mag invullen voor de ander. Veel hulpverleners redeneren: “als ik er over begin, breng ik mijn cliënt op het idee om suïcide te plegen.’ Ten onrechte, zegt Van Hoek.'Ik spreek hulpverleners die er wel over zijn begonnen en die zeggen opgelucht te zijn. Als je om de hete brij heen draait wordt het juist groter en gevaarlijker. Als je over spreekt met je cliënt dan geeft dat lucht. Dan kun je zaken met verstand gaan afwegen wat er moet gebeuren in plaats van dat de emotie de overhand gaat nemen.’

Intiem
Een ander heilig huisje dat volgens Van Hoek omver moet is het hulpverlenersadagium dat je de cliënt sterker moet maken. 'Dat iemand er op eigen kracht moet komen. Meestal prima maar als iemand in crisis verkeert, heeft hij zorg nodig.’
Een andere grote barrière voor een goede suïcidepreventie (‘een heilig huisje wil ik dit niet noemen’) is volgens Van Hoek dat het heel erg intiem is om over doodswens van iemand te spreken. ‘Dat zijn heel intieme problemen. Maar die intimiteit zorgt wel dat je contact maakt!’

Symposium
Gespreksvoering over suïcidepreventie staat op het symposium (zie onder) centraal. Uitgangspunt is dat het goed is om er als hulpverlener wél over te praten. Aan de hand van praktijksituaties – met trainingsacteurs als suïcidale cliënten - wordt de deelnemers geleerd hoe ze dat kunnen doen. Lezingen, workshops en ‘gesprekscarrousels’ maken het onderwerp tastbaar. Isa Hoes, weduwe van Antonie Kamerling die in 2010 zelfmoord pleegde en psychiater Bram Bakker verlenen hun medewerking aan het symposium.

Meer informatie: www.suicide-preventie.nl