De afgelopen jaren zijn steeds meer bedden verdwenen in de geestelijke gezondheidszorg (GGZ). De bedoeling is dat in 2020 het aantal bedden met een derde is afgenomen. Tegelijkertijd daalt ook het aantal cellen en crisisplekken in de vrouwenopvang. Bejaardenhuizen en verzorgingstehuizen voor ouderen sluiten. Bovendien zijn er door bezuinigingen en aanbestedingen in geestelijke gezondheidszorg, jeugd -en ouderenzorg en welzijnswerk al veel waardevolle voorzieningen geschrapt, met als gevolg dat veel expertise verdwijnt.
De transitie van zorg naar welzijn biedt absoluut kansen, maar dan moet de W van Welzijn wèl een structurele plek krijgen in het sociaal domein. Met een fijnmazig netwerk van sociaal werkers, jeugdhulp, woningbouwcorporaties, de wijkagent, de GGZ, daklozenopvang en de wijkverpleegkundige.
Gemeenten zien een centrale rol voor wijkteams en sociaal werkers die op straat en in buurten en opvang werken aan het welzijn van mensen. Voor sociaal werkers geldt ‘voorkomen is beter dan genezen.’ Hun vroegtijdige interventies voorkomen dat mensen (verder) achterop raken, dure en specialistische zorg nodig hebben of dat zij maatschappelijk ontsporen. Op jaarbasis scheelt dat behalve leed, miljoenen aan belastinggeld en professionele inzet. Zorg er dan ook voor dat zij goed toegerust worden voor die nieuwe gedroomde integrale werkwijze. Bouw met hen aan een solide basis, met kennis en onderzoek.
Daar ligt een verantwoordelijkheid van het sociaal werk zelf, gemeenten, maar zeker ook van de Rijksoverheid. Er zijn immers menskracht en middelen nodig om deze kennisinfrastructuur te ontwikkelen, zoals ook de Gezondheidsraad heeft geadviseerd in het rapport Sociaal werk op solide basis. Kennis over bijvoorbeeld begeleiding van verwarde mensen, de aanpak van vereenzaming onder ouderen en de radicalisering onder moslimjongeren. Er is onderzoek nodig naar succesvolle maatschappelijke interventies en directe investeringen in sociale achterstanden.
Het Rijk heeft systeemverantwoordelijkheid, moet concreet worden en uitvoering geven aan deze randvoorwaarden voor de transformatie van het sociaal domein. De W van het ministerie van VWS moet daarbij voorop staan. Het gericht afstemmen van welzijn en zorg kan het verschil uitmaken tussen een onnodige dure zorgbehandeling, geweld op straat, gasontploffingen in flatgebouwen of te laat gesignaleerde maatschappelijke onvrede, versus een samen met cliënten en familie gevonden oplossing op maat, persoonlijke aandacht, maatschappelijke acceptatie van buren met psychiatrische problemen en maatschappelijke rust in de buurt.
[Bron: MO-groep]
